တိုးခ်ဲ့ကာကြယ္ေဆးလုပ္ငန္း Expanded program on immunization, myanmar မွ ကူးယူေဖာ္ျပသည္။
ဂ်ပန္ဦးေႏွာက္ေရာင္ကာကြယ္ေဆးထိုး အစီအစဥ္အေၾကာင္းကို မိဘျပည္သူ (၂၀၀) ေက်ာ္က ေမးခြန္းေတြ စိတ္ဝင္တစား ေမးျမန္းခဲ့ၾကပါတယ္။ အားလံုးကို ေက်းဇူးတင္ပါတယ္။ အေမးနဲ႔ အေျဖေတြအားလံုးကို အေၾကာင္းအရာတူေတြစုၿပီး တစ္စုတစ္စည္းတည္း ေဖာ္ျပလိုက္ပါတယ္။ မေမးျဖစ္ေပမယ့္ ေမးခြန္းေတြရွိေနမယ့္ မိဘေတြ က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ သိရွိႏိုင္ေအာင္ မွ်ေဝလိုက္ၾကပါဦး။
_________
(၁) ဂ်ပန္ဦးေႏွာက္ေရာင္ ကာကြယ္ေဆး ထိုးႏွံရမည့္ အႀကိမ္အေရအတြက္ႏွင့္ ပတ္သက္ေသာ ေမးခြန္းမ်ား
_________
ေမး။ ။ တစ္ႀကိမ္ ထိုးထားဖူးတယ္။ ထပ္ထိုးဖို႔လိုသလား။
ေျဖ။ ။ ဂ်ပန္ဦးေႏွာက္ေရာင္ ကာကြယ္ေဆး ထိုးဖူးသည္ျဖစ္ေစ၊ မထိုးဘူးသည္ျဖစ္ေစ ထပ္မံထိုးႏွံႏိုင္ပါတယ္။ ပထမအႀကိမ္ ထိုးထားတဲ့ေဆးနဲ႔ အနည္းဆံုးတစ္လျခားၿပီးမွ ထိုးရပါတယ္။
ေမး။ ။ ႏွစ္ႀကိမ္ ထိုးထားဖူးတယ္။ ထပ္ထိုးဖို႔လိုသလား။
ေျဖ။ ။ ထပ္မံ ထိုးႏွံႏိုင္ပါတယ္။ ေနာက္ဆံုး ထိုးထားတဲ့ အႀကိမ္နဲ႔ အနည္းဆံုး တစ္လျခားၿပီးမွ ထိုးႏွံႏိုင္ပါတယ္။
ေမး။ ။ ပထမတစ္ႀကိမ္ထိုးထားတယ္။ ဒုတိယအႀကိမ္ကို အစိုးရထိုးနွံေပးတဲ့အခ်ိန္မွာ ထိုးႏွံပါတယ္။ တတိယအႀကိမ္ (booster) ထပ္ထိုးဖို႔ လိုေသးလား။ လိုရင္ ဘယ္ေလာက္အၾကာမွာ ထပ္ထိုးေပးရမွာလဲ။
ေျဖ။ ။ ထပ္ထိုးဖို႔ မလိုေတာ့ပါဘူး။
ေမး။ ။ ဂ်ပန္ဦးေႏွာက္ေရာင္ ကာကြယ္ေဆးကို ဘယ္ႏွစ္ၾကိမ္ ထိုးေပးရမွာလဲ။
ေျဖ။ ။ က်န္းမာေရးႏွင့္ အားကစားဝန္ႀကီးဌာနကေန ထိုးႏွံေပးသြားမယ့္ေဆးက ကမာၻ ့က်န္းမာေရးအဖြဲ႔ (WHO) က တစ္ႀကိမ္ထိုးႏွံရံုနဲ႔ လံုေလာက္တယ္လို႔ ဆိုထားတဲ့ ကာကြယ္ေဆးျဖစ္ပါတယ္။
_________
(၂) ဂ်ပန္ဦးေႏွာက္ေရာင္ ကာကြယ္ေဆး ထိုးႏွံေပးမည့္ အစီအစဥ္ႏွင့္ ပတ္သက္ေသာ ေမးခြန္းမ်ား
_________
ေမး။ ။ ဘယ္အသက္အရြယ္ေတြကို ကာကြယ္ေဆး ထိုးေပးသြားမွာလဲ။
ေျဖ။ ။ အသက္ (၉) လ အထက္ကေန အသက္ (၁၅) ႏွစ္ေအာက္ ကေလးငယ္ေတြ အားလံုးကို ဂ်ပန္ဦးေႏွာက္ေရာင္ ကာကြယ္ေဆး ထိုးႏွံေပးသြားမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ႏိုဝင္ဘာလနဲ႔ ဒီဇင္ဘာလအတြင္း ေဖာ္ျပထားတဲ့ရက္ေတြမွာပါ။ (၂၀၁၈) ခုႏွစ္၊ ဇန္နဝါရီလ ကစၿပီး အသက္ (၉) လ ျပည့္တဲ့ကေလးတိုင္းကို လစဥ္ပံုမွန္ထိုးေပးမွာျဖစ္ပါတယ္။
ေမး။ ။ ဂ်ပန္ဦးေႏွာက္ေရာင္ ကာကြယ္ေဆးကို ကေလးရဲ႕ ခႏၶာကိုယ္ ဘယ္ေနရာမွာ ထိုးေပးမွာပါလဲ။
ေျဖ။ ။ ကေလးရဲ့ ညာဖက္လက္ေမာင္းမွာ ထိုးႏွံေပးသြားပါမယ္။
ေမး။ ။ အစုလိုက္ ကာကြယ္ေဆးထိုးအစီအစဥ္ကို ဘယ္ေနရာေတြမွာ၊ ဘယ္အခ်ိန္ ျပဳလုုပ္သြားမွာလဲ။
ေျဖ။ ။ ေက်ာင္းအေျချပဳ ကာကြယ္ေဆးထိုး အစီအစဥ္ကို အစိုးရ၊ ပုဂၢလိကနဲ႔ ဘုန္းေတာ္ၾကီးသင္ စာသင္ေက်ာင္းမ်ားမွာ ျပဳလုပ္သြားမွာျဖစ္ၿပီး အသက္ (၅) ႏွစ္မွ (၁၅) ႏွစ္ေအာက္ ေက်ာင္းသူ၊ေက်ာင္းသားေတြကို ကာကြယ္ေဆးထိုးႏွံေပးသြားမွာျဖစ္ပါတယ္။ လူထုအေျချပဳ ကာကြယ္ေဆးထိုးအစီအစဥ္ကိုေတာ့ သက္ဆိုင္ရာ ရပ္ကြက္/ေက်းရြာမွာရွိတဲ့ ကာကြယ္ေဆးထိုး စုရပ္ေတြမွာ ထိုးႏွံေပးသြားမွာပါ။ အသက္ (၉) လ ကေန အသက္ (၅) ႏွစ္ေအာက္ ကေလးေတြ၊ ေက်ာင္းျပင္ပ ကေလးေတြနဲ႔ ေက်ာင္းအေျချပဳအစီအစဥ္မွာ မထိုးလိုက္ရတဲ့ ေက်ာင္းသူ၊ေက်ာင္းသားေတြကို လူထုအေျချပဳ အစီအစဥ္မွာ ထိုးႏွံေပးသြားမွာပါ။
ေမး။ ။ ဘယ္ေန႔၊ ဘယ္အခ်ိန္ေတြမွာ ထိုးေပးမွာလဲ။
ေျဖ။ ။ အသက္ (၅) ႏွစ္မွ (၁၅) ႏွစ္ေအာက္ ေက်ာင္းသူ၊ေက်ာင္းသားေတြကို ၂၀၁၇ ခုႏွစ္ ႏိုဝင္ဘာလ (၁၅) ရက္ကေန (၂၃) ရက္ေန႔အထိ ထိုးႏွံေပးသြားမွာပါ။ အသက္ (၉) လ ကေန အသက္ (၅) ႏွစ္ေအာက္ ကေလးေတြ၊ ေက်ာင္းျပင္ပ ကေလးေတြနဲ႔ ေက်ာင္းအေျချပဳအစီအစဥ္မွာ မထိုးလိုက္ရတဲ့ ေက်ာင္းသူ၊ေက်ာင္းသားေတြကို ၂၀၁၇ ခုႏွစ္ ဒီဇင္ဘာလ (၁၁) ရက္ေန႔ ကေန (၂၀) ရက္ေန႔အတြင္းမွာ ထိုးႏွံေပးသြားပါမယ္။ ေန႔စဥ္ မနက္ (၈) နာရီကေန ညေန (၄) နာရီအတြင္း ထိုးႏွံေပးသြားမွာျဖစ္ပါတယ္။
ေမး။ ။ ေတာရြာေတြမွာေရာ ထိုးေပးမွာလား။ တစ္ႏိုင္ငံလံုးက ကေလးေတြကို ထိုးေပးမွာလား။
ေျဖ။ ။ လွည္းေန ေလွေအာင္း ျမင္းေဇာင္းမက်န္ တစ္ႏိုင္ငံလံုး အတိုင္းအတာနဲ႔ ဂ်ပန္ဦးေႏွာက္ေရာင္ ကာကြယ္ေဆး ထိုးႏွံေပးသြားပါမယ္။
ေမး။ ။ ရပ္ကြက္ထဲ စာရင္းလာေကာက္တုန္းက နာမည္မေပးလိုက္ရလို႔ ဘယ္လိုလုပ္ရမလဲ။
ေျဖ။ ။ နီးစပ္ရာ က်န္းမာေရးဌာန၊ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးရံုးေတြမွာ ေမးပါ။ နာမည္စာရင္းေပးပါ။ ေဆးမထိုးခင္ (၃) ရက္ က (၅) ရက္အလိုမွာ ဖိတ္ၾကားလႊာမရရင္ ေစာေစာကေနရာေတြမွာ သြားယူပါ။ ေဆးထိုးတဲ့ေန႔ေတြမွာ နီးစပ္ရာ စုရပ္မွာ သြားထိုးပါ။
ေမး။ ။ ကာကြယ္ေဆးထိုးအစီအစဥ္အေၾကာင္း ဘယ္မွာ စံုစမ္းလို႔ရႏိုင္ပါသလဲ။
ေျဖ။ ။ နီးစပ္ရာ ရပ္ကြက္ (ဒါမွမဟုတ္) ေက်းလက္ က်န္းမာေရးဌာန၊ ၿမိဳ႔နယ္က်န္းမာေရးဌာန၊ ေဒသႏၲက်န္းမာေရးဌာနနဲ႔ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးရံုးေတြမွာ ေမးျမန္းစံုစမ္းႏိုင္ပါတယ္။ ကာကြယ္ေဆးထိုးႏွံရန္ ဖိတ္ၾကားလႊာကိုလည္း မိဘ/အုပ္ထိန္းသူမ်ားကို ေက်ာင္းမ်ားမွတဆင့္ေသာ္လည္းေကာင္း၊ ေနအိမ္မ်ားသို႔ေသာ္လည္းေကာင္း ေပးပို႔ ဖိတ္ၾကားေပးသြားမွာျဖစ္ပါတယ္။
ေမး။ ။ ခရီးသြားရင္ေရာ ေရာက္တဲ့ၿမိဳ႔မွာ ထိုးလို႔ရသလား။
ေျဖ။ ။ ရပါတယ္။ ဖိတ္စာရၿပီးသားျဖစ္ရင္ ဖိတ္စာယူသြားပါ။ မရေသးရင္လည္း က်န္းမာေရးဝန္ထမ္းကို ေျပာျပၿပီး ေဆးထိုးမႈခံယူပါ။
_________
(၃) ဂ်ပန္ဦးေႏွာက္ေရာင္ ကာကြယ္ေဆးႏွင့္ ပတ္သက္ေသာ ေမးခြန္းမ်ား
_________
ေမး။ ။ ေဆးထိုးၿပီးရင္ ဘာေတြျဖစ္တတ္သလဲ။ ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳးဘာေတြရွိသလဲ။ ေဆးထိုးၿပီးရင္ ကေလးဖ်ားတာ၊ နာတာျဖစ္တတ္သလား။
ေျဖ။ ။ ေဆးထိုးထားတဲ့ ေနရာ နီရဲတာ၊ နာတာ၊ ေရာင္တာ၊ ကေလး အီတာ၊ နည္းနည္းဖ်ားတာ၊ ပ်ိဳ႕အန္မူးေဝတာ စတဲ့ မျပင္းထန္တဲ့ တုန္႔ျပန္မႈေတြ ေလာက္ပဲျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ (၁) ရက္ (၂) ရက္ေလာက္အတြင္းမွာ အလိုအေလ်ာက္ ေပ်ာက္ကင္းသြားေလ့ရွိပါတယ္။ မေပ်ာက္ကင္းဘူးဆိုရင္ ကေလးမွာ တျခားေရာဂါတစ္ခုခုျဖစ္ေနတာ ျဖစ္ႏိုင္လို႔ နီးစပ္ရာ က်န္းမာေရးဌာနကို သြားျပပါ။
ေမး။ ။ ဂ်ပန္ဦးေႏွာက္ေရာင္ ကာကြယ္ေဆးထိုးေပးလို႔ မရႏိုင္တဲ့ ကေလးေတြရွိပါသလား။ ဘာေရာဂါေတြရွိရင္ မထိုးေပးသင့္ဘူးလဲ။
ေျဖ။ ။ ယခုအသံုးျပဳမယ့္ ဂ်ပန္ဦးေႏွာက္ေရာင္ေရာဂါကာကြယ္ေဆး (SA 14-14-2, Live JEV) ကို ယခင္အႀကိမ္ထိုးႏွံခဲ့စဥ္က ျပင္းထန္တဲ့ ေနာက္ဆက္တြဲျပႆနာ (ဒါမွမဟုတ္) ျပင္းထန္တဲ့ ဓာတ္မတည့္ျခင္းေတြျဖစ္ပြားခဲ့ပါက မထိုးႏွံေပးရပါ။ ကာကြယ္ေဆးမွာ ပါဝင္ေသာ ပစၥည္းတစ္မ်ိဳးမ်ိဳး (ဥပမာ-Gelatin, Gentamycin, Sucrose, Human Serum Albumin and Carbamide) ႏွင့္ ျပင္းထန္ေသာဓာတ္မတည့္ျခင္း ျဖစ္ဖူးသူမ်ားကို မထိုးေပးရပါ။ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္မ်ားကိုလည္း ဂ်ပန္ဦးေႏွာက္ေရာင္ ကာကြယ္ေဆး ထိုးႏွံမေပးရပါ။
ေမး။ ။ ဘယ္လိုကေလးမ်ိဳးေတြကို ေလာေလာဆယ္မွာ ဂ်ပန္ဦးေႏွာက္ေရာင္ ကာကြယ္ေဆး မထိုးႏွံေပးဘဲ ေနာက္ပိုင္းရက္အတန္ၾကာမွ ထိုးႏွံေပးသင့္သလဲ။
ေျဖ။ ။ ဖ်ားေနတဲ့ကေလးမ်ား၊ လတ္တေလာ ကူးစက္ေရာဂါျဖစ္ပြားေနတဲ့ ကေလးမ်ား၊ တီဘီေရာဂါအတြက္ ေဆးေသာက္ေနဆဲ (၂) လမေက်ာ္သူမ်ား၊ နားအလယ္ခန္းေရာင္ရမ္းျခင္း ေဝဒနာခံစားေနရတဲ့ ကေလးမ်ား၊ Prednisolone (သို႔) Hydrocortisone Steriods ေဆးေတြကို ေသာက္သံုး၊ ထိုးႏွံေနရေသာ ကေလးမ်ား၊ ေမြးရာပါ၊ (ဒါမွမဟုတ္) ေရာဂါေၾကာင့္၊ (ဒါမွမဟုတ္) ေဆးဝါးေၾကာင့္ ခုခံအားစနစ္က်ဆင္းေနသူမ်ား၊ AIDS ေရာဂါလကၡဏာမ်ား ေပၚေပါက္တဲ့အထိ ခံစားေနရသူမ်ား၊ ကုသမႈခံယူၿပီး ေဆးေသာက္ေနေသာ္လည္း အတက္ေရာဂါ မၾကာခဏျဖစ္ေနသူမ်ားႏွင့္ နာတာရွည္ေရာဂါ ခံစားေနရသူေတြကို ရက္ေရႊ႕ ဆိုင္းၿပီးမွ ဆရာဝန္ရဲ႕ အႀကံျပဳခ်က္နဲ႔ ထိုးႏွံေပးသင့္ပါတယ္။
ေမး။ ။ HIV ပိုးရွိေနတဲ့ ကေလးေတြကို ဂ်ပန္ဦးေႏွာက္ေရာင္ ကာကြယ္ေဆး ထိုးေပးလို႔ရပါသလား။
ေျဖ။ ။ HIV ရွိတဲ့ ကေလးကို ကာကြယ္ေဆး ထိုးေပးပါတယ္။ AIDS ေရာဂါလကၡဏာေတြေပၚေအာင္ ခုခံစြမ္းအားေတြ က်ဆင္းေနတယ္ဆိုရင္ ဂ်ပန္ဦးေႏွာက္ေရာင္ ကာကြယ္ေဆး ထိုးႏွံဖို႔ကို ေခတၱေရႊ႕ဆိုင္းရပါမယ္။ ဒါေၾကာင့္ လက္ရွိ ျပသေနတဲ့ ဆရာဝန္နဲ႔ ေသေသခ်ာခ်ာ တိုင္ပင္ေဆြးေႏြးၿပီးမွသာ ထိုးသင့္ မထိုးသင့္ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ခ်ပါ။ ဒါေပမယ့္ ကေလးကို HIV ရွိတဲ့အတြက္ ခြဲျခားဆက္ဆံခံရႏိုင္တဲ့ မွတ္ခ်က္၊ အသိေပးျခင္းမ်ိဳးကို မျဖစ္ေအာင္လုပ္ရပါမယ္။
ေမး။ ။ မိခင္က HIV အတြက္ ေဆးစားေနတယ္။ ကေလးကို ကာကြယ္ေဆးထိုးလို႔ရလား။
ေျဖ။ ။ ကေလးရဲ႕ အသက္က (၉)လအထက္ (၁၅) ႏွစ္ေအာက္ျဖစ္ၿပီး HIV ပိုး မရွိဘူး (ဒါမွမဟုတ္) AIDS ေရာဂါ လကၡဏာေတြ ျဖစ္ပြားေနတာ မရွိဘူးဆိုရင္ေတာ့ ဂ်ပန္ဦးေႏွာက္ေရာင္ ကာကြယ္ေဆး ထိုးႏွံေပးႏိုင္ပါတယ္။
ေမး။ ။ Sulphur allergy ရွိတဲ့ကေလးကို ထိုးေပးလို႔ရပါသလား။
ေျဖ။ ။ ထိုးလုိ႔ရပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ကေလး မတည့္တာ Sulphur ဟုတ္ရဲ့လား၊ Sulphur တစ္ခုတည္းကိုလားဆိုတာ ေသခ်ာသိႏိုင္ဖို႔ ဆရာဝန္နဲ႔ ႀကိဳတိုင္ပင္သင့္ပါတယ္။
ေမး။ ။ ပန္းနာရင္က်ပ္ရွိတဲ့ ကေလးေတြကို ကာကြယ္ေဆး ထိုးေပးလို႔ရပါသလား။
ေျဖ။ ။ ပံုမွန္ဆိုရင္ ထိုးေပးလို႔ ရႏိုင္ေပမယ့္ အေကာင္းဆံုးကေတာ့ ကေလးကို ျပေနက် ဆရာ၀န္နဲ႔ ႀကိဳတင္ တိုင္ပင္ေဆြးေႏြးထားသင့္ပါတယ္။ ပန္းနာအတြက္ Steroids ပါဝင္တဲ့ေဆးေတြ ေသာက္ေနရမွာ စိုးလို႔ပါ။
ေမး။ ။ သားသားက (၁၀) ႏွစ္ပါ။ ႏွာေစးၿပီးရင္ပါးစပ္ထဲေရယံုခဏခဏေပါက္တယ္။ စျဖစ္တာ၁၂လပိုင္းကတည္း ကေဆးခန္းခဏခဏသြားရတယ္။ ပိုးသတ္ေဆးခဏခဏေသာက္ရတယ္။ ဂ်ပန္ဦးေႏွာက္ေရာင္ေဆးထိုးလို႔ရလား။
ေျဖ။ ။ ေရာဂါျဖစ္ေနတုန္းနဲ႔ ပိုးသတ္ေဆးေသာက္ေနတုန္းကို မထိုးသင့္ပါဘူး။ ေပ်ာက္ကင္းၿပီး/ေဆးေသာက္ၿပီး အနည္းဆံုး (၂) ရက္ေလာက္ေစာင့္ၿပီးမွ ထိုးသင့္ပါတယ္။
ေမး။ ။ G6PD ရွိတဲ့ ကေလးေတြကို ထိုးေပးလို႔ရသလား။
ေျဖ။ ။ ထိုးလို႔ရပါတယ္။
ေမး။ ။ ေရေက်ာက္ေပါက္ေနတဲ့ကေလး ထိုးလို႔ရသလား။
ေျဖ။ ။ လတ္တေလာ ေပါက္ေနရင္ေတာ့ မထိုးသင့္ပါဘူး။
ေမး။ ။ တီဘီေဆးေသာက္ေနတဲ့ကေလး ထိုးလို႔ရသလား။
ေျဖ။ ။ တီဘီေဆးေသာက္ၿပီး (၂) လေက်ာ္ရင္ ထိုးလို႔ရပါတယ္။
ေမး။ ။ သာလာဆီးမီးယား (Thalassemia) ျဖစ္ေနတဲ့ကေလး ထိုးလို႔ရသလား။
ေျဖ။ ။ ထိုးလို႔ရပါတယ္။
ေမး။ ။ ေနမေကာင္းလို႔ ပိုးသတ္ေဆးေသာက္ေနတဲ့ကေလးက်ေတာ့ ေနေကာင္းၿပီး ဘယ္ႏွစ္ရက္ဆို ကာကြယ္ေဆးထိုးလို႔ရလဲ။
ေျဖ။ ။ ကေလးေနေကာင္းၿပီး/ ေရာဂါလကၡဏာ ေပ်ာက္ကင္းၿပီး (သို႔မဟုတ္) ပိုးသတ္ေဆး ေသာက္ၿပီး အနည္းဆံုး (၂) ရက္ေလာက္ ေစာင့္ၿပီးမွ ထိုးသင့္ပါတယ္။
ေမး။ ။ အရင္ကတက္ဖူးတဲ့/အတက္ေရာဂါရွိတဲ့ ကေလး ထိုးလို႔ရပါသလား။
ေျဖ။ ။ ေဆးေသာက္ေနတယ္၊ ထိန္းလို႔ရတယ္ဆိုရင္ ထိုးလို႔ရပါတယ္။
ေမး။ ။ သားသားက ၄ႏွစ္ပါ။ PENTAXIM ကိုအခု ႏိုဝင္ဘာ ၁၁ရက္ေန႔မွာ ထိုးဖို႔ ေဆးခန္းနဲ႔ ခ်ိတ္ထားပါတယ္။ ႏိုဝင္ဘာမွာပဲ ဂ်ပန္ဦးေႏွာက္ေရာင္ ကို တစ္လထဲမွာ ထပ္ထိုးလို႔ရပါလား သိခ်င္ပါတယ္။ ထပ္ထိုးရင္ side effect ရွိမရွိ သိခ်င္ပါတယ္။
ေျဖ။ ။ ထပ္ထိုးရင္ side effect မရွိပါဘူး။ ျဖစ္ႏိုင္ရင္ တစ္ၿပိဳင္နက္တည္းထိုးရင္ထိုး၊ မထိုးရင္ (၁) လ ျခားသင့္ပါတယ္။
ေမး။ ။ ေဆးကို ဘယ္ႏိုင္ငံက ထုတ္တာပါလဲ။ ေဆးရဲ႔ အရည္အေသြးက စိတ္ခ်ရရဲ႕လား။ ဘယ္ႏိုင္ငံေတြမွာ အသံုးျပဳေနပါသလဲ။
ေျဖ။ ။ တ႐ုတ္ျပည္သူ႔သမၼတႏိုင္ငံရွိ Chendu Institute of Biological Products Co., ltd မွ ထုတ္လုပ္ၿပီး ကမာၻ႔က်န္းမာေရးအဖဲြ႕ရဲ႕ အရည္အေသြး အသိအမွတ္ျပဳ ကာကြယ္ေဆး (WHO prequalified vaccine) ျဖစ္ပါတယ္။ လြန္ခဲ့တဲ့ ႏွစ္ေပါင္း အႏွစ္ (၂၀) ေက်ာ္ ကတည္းကစၿပီးအသံုးျပဳထိုးႏွံခဲ့ပါတယ္။ ထိုင္း၊ နီေပါ၊ သီရိလကၤာ၊ အိႏၵိယ၊ ေျမာက္ကိုရီးယား၊ ေတာင္ကိုရီးယား၊ လာအို၊ ကေမၻာဒီးယား၊ မေလးရွားနဲ႔ ဗီယက္နမ္ႏိုင္ငံေတြမွာ လက္ရွိ သံုးစြဲလ်က္ရွိပါတယ္။ လူ သန္း (၄၀၀) ေက်ာက္ကို ထိုးႏွံၿပီးပါၿပီ။ အလြန္ေဘးကင္းပါတယ္။
ေမး။ ။ ကာကြယ္ေဆးေတြကဦးေႏွာက္နဲ႔အာရံုေၾကာကိုထိခိုက္ႏိုင္တယ္ဆိုတာဟုတ္ပါသလား။
ေျဖ။ ။ လံုးဝမဟုတ္ပါ။ ကာကြယ္ေဆးကို က်န္းမာတဲ့ ကေလးေတြမွာ ထိုးရတဲ့အတြက္ ျပင္းထန္တဲ့ ဆိုးက်ိဳးထိခိုက္မႈ အလြန္တရာ မရွိသေလာက္နည္းမွ သံုးစြဲရပါတယ္။
ေမး။ ။ လူႀကီးေတြေရာ ထိုးဖို႔လိုသလား။
ေျဖ။ ။ က်န္းမာေရးႏွင့္ အားကစားဝန္ႀကီးဌာနက ထိုးႏွံေပးသြားမယ့္ေဆးကေတာ့ အသက္ (၉) လ အထက္ကေန (၁၅) ႏွစ္ေအာက္ ကေလးေတြအတြက္ပဲျဖစ္ပါတယ္။ လူႀကီးမ်ား မိမိသေဘာနဲ႔ ထိုးခ်င္ရင္ ထိုးလို႔ရပါတယ္။
_________
(၄) အျခားေမးခြန္းမ်ား
_________
ေမး။ ။ ငါးမ်ိဳးစပ္ကာကြယ္ေဆးမွာ ဂ်ပန္ဦးေႏွာက္ေရာင္ကာကြယ္ေဆး ပါ၊မပါ သိလိုပါတယ္။ ငါးမ်ိဳးစပ္ကာကြယ္ေဆးမွာ ဦးေႏွာက္အေျမွးေရာင္ကာကြယ္ေဆးပါေနေတာ့ ဂ်ပန္ဦးေႏွာက္ေရာင္ကာကြယ္ေဆးကို ထပ္ထိုးဖို႔ လိုေသးလား။
ေျဖ။ ။ မပါဝင္ပါ။ ငါးမ်ိဳးစပ္ ကာကြယ္ေဆးမွာ ဆံုဆို႔နာေရာဂါ၊ ၾကက္ညွာေခ်ာင္းဆိုးေရာဂါ၊ ေမးခိုင္ေရာဂါ၊ အသည္းေရာင္အသားဝါ (ဘီ) ေရာဂါ၊ ျပင္းထန္အဆုတ္ေရာင္နဲ႔ ဦးေႏွာက္အေျမွးေရာင္ေရာဂါကို ကာကြယ္ႏိုင္တဲ့ေဆးေတြပဲ ပါဝင္ပါတယ္။ ဦးေႏွာက္အေျမွးေရာင္ေရာဂါနဲ႔ ဦးေႏွာက္ေရာင္ေရာဂါ မတူပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ ငါးမ်ိဳးစပ္ထိုးၿပီးသားလည္း ဂ်ပန္ဦးေႏွာက္ေရာင္ကာကြယ္ေဆး သပ္သပ္ ထပ္ထိုးရပါမယ္။