အာသီးေရာင္ျခင္း (Tonsilitis)
=================
အာသီးေရာင္ျခင္း (Tonsilitis) သည္ ပံုမွန္အားျဖင့္ ရက္အနည္းငယ္အၾကာတြင္ အလိုအေလ်ာက္ ေပ်ာက္သြားၾကသည္။ ေရာဂါပိုးမ်ား ေပ်ာက္သြားသည္အထိ လကၡဏာမ်ား သက္သာေစရန္ ကုသမႈ ခံယူႏိုင္သည္။ အကယ္၍ လကၡဏာမ်ားသည္ ျပင္းထန္ပါက (သို႔) မေပ်ာက္ဘဲ ဆက္ျဖစ္ေနပါက ဆရာ၀န္ႏွင့္ တိုင္ပင္သင့္သည္။
အာသီးဆိုတာဘာလဲ?
----------------------------
အာသီးကို နူးညံ့ေသာ ဂလင္းတစ္သွ်ဴးမ်ားျဖင့္ ျပဳလုပ္ထားျပီး ခႏၶာကိုယ္၏ ခုခံအားစနစ္တြင္ ပါ၀င္ေသာ အစိတ္အပိုင္းတစ္ခု ျဖစ္သည္။ လူတစ္ဦးတြင္ အာသီး ၂ လံုးပါရွိျပီး ပါးစပ္၏ အေနာက္ဘက္တြင္ တစ္ဘက္တစ္ခ်က္စီ၌ တည္ရွိသည္။
အာသီးေရာင္ျခင္း (Tonsilitis) ဆိုတာဘာလဲ?
----------------------------
အာသီးေရာင္ျခင္း (Tonsilitis) ဆိုသည္မွာ အာသီးတြင္ ေရာဂါပိုးမ်ား ၀င္ေရာက္ျခင္းေၾကာင့္ျဖစ္သည္။ အာသီးေရာင္ျခင္းျဖစ္ပါ က လည္ေခ်ာင္းနာျခင္းသည္ အျဖစ္မ်ားဆံုးေသာ လကၡဏာတစ္ခုျဖစ္သည္။ ထို႔အျပင္ အာသီးနာေနသူတြင္ ေခ်ာင္းဆိုးျခင္း ၊ ကိုယ္အပူခ်ိ္န္ျမင့္တက္ျခင္း ၊ ေခါင္းကိုက္ျခင္း ၊ ေနမေကာင္းျဖစ္ျခင္း ၊အစာျမိဳသည့္အခါ နာျခင္း ႏွင့္ လည္ပင္းရွိ ဂလင္းမ်ား ေရာင္ျခင္းတို႔ ျဖစ္သည္။ အာသီးမ်ားသည္ ေရာင္ရမ္း၍ နီရဲေနတတ္သည္။ ျပည္မ်ားသည္ အာသီးေပၚတြင္ အျဖဴေရာင္ အစက္မ်ားျဖင့္ ေတြ႔ျမင္ရသည္။ လကၡဏာမ်ားသည္ ၂-၃ ရက္ၾကာျပီးေနာက္ ပိုဆိုးလာတတ္ျပီး ၁ ပတ္အတြင္း တျဖည္းျဖည္း ျပန္ေပ်ာက္သြားတတ္သည္။
အာသီးေရာင္ျခင္း (Tonsilitis) သည္ ကူးစက္ေရာဂါျဖစ္သလား?
----------------------------
အာသီးေရာင္ျခင္းကို ျဖစ္ေစေသာ ေရာဂါပိုးမ်ားသည္ လူတစ္ဦးႏွင့္ တစ္ဦးထိေတြ႔ျခင္း ၊ အာသီးေရာင္သူမ်ားမွ ႏွာေခ်ျခင္း (သို႔) ေခ်ာင္းဆိုးလိုက္ပါက ထြက္လာေသာ အရည္စက္မ်ားမွတဆင့္ အျခားသူမ်ားသို႔ ကူးစက္ႏိုင္သည္။
ေခ်ာင္းဆိုးျခင္း ၊ တုတ္ေကြးျဖစ္ျခင္း ၊ ႏွာေစးျခင္းႏွင့္ အျခားေသာ ေရာဂါပိုးမ်ားကဲ့သို႔ပင္ အာသီးေရာင္ျခင္းသည္လည္း လူတစ္ဦးမွ တစ္ဦးသို႔ ကူစက္ႏိုင္သည္။ အထူးသျဖင့္ အနီးကပ္ေနသူမ်ားတြင္ ပို၍ ကူးစက္ႏိုင္သည္။
အာသီးေရာင္ျခင္း (Tonsilitis) ကို ဘယ္လိုကုသမလဲ?
----------------------------
· မည္သည့္ကုသမႈကိုမွ် မခံယူျခင္းသည္လည္း ေရြးခ်ယ္ႏိုင္သည့္ နည္းလမ္းတစ္ခုျဖစ္သည္။ အဘယ္ေၾကာင့္ဆိုေသာ္ အာသီးေရာင္ျခင္းျဖစ္သူ အမ်ားစုသည္ ျပင္းထန္ျခင္းမရွိဘဲ မၾကာမွီ ျပန္ေကာင္းသြားေသာေၾကာင့္ျဖစ္သည္။
· ေရမ်ားမ်ားေသာက္ပါ။
ျမိဳခ်ရန္နာက်င္ေသာေၾကာင့္ ေရမေသာက္လိုၾကေပ။အကယ္၍ ေရမေသာက္ပါကလူနာတြင္ ေရဓာတ္ခမ္းေျခာက္လာႏိုင္သည္။အထူးသျဖင့္ ကိုယ္အပူခ်ိန္ျမင့္မားေနသူမ်ား ေရမေသာက္ပါက ေရဓာတ္ပိုခမ္းေျခာက္ႏိုင္သည္။ ေရဓာတ္ခမ္း ေျခာက္ပါက ေခါင္းကိုက္ျခင္းႏွင့္ ေမာပန္းျခင္းကို ပိုဆိုးေစသည္။
· ပါရာစီတေမာ (သို႔) အိုင္ဗ်ဴပ႐ိုဖန္
ထိုေဆးမ်ားသည္ နာက်င္ျခင္း ၊ ေခါင္းကိုက္ျခင္း ႏွင့္ ဖ်ားျခင္း စသည့္လကၡဏာမ်ားကို သက္သာေစသည္။ လကၡဏာမ်ားကို အသက္သာဆံုးျဖစ္ေစရန္ ေဆးမ်ားကို အညႊန္းအတိုင္း အခ်ိန္အပိုင္းအျခား မွန္ကန္စြာ ေသာက္ရန္ လိုအပ္သည္။ ဥပမာ - ပါရာစီတေမာကို လကၡဏာမ်ား သက္သာသြားသည္အထိ တေန႔လွ်င္ ၄ ၾကိမ္ေသာက္ရန္ လို အပ္သည္။ ပါရာစီတေမာ (သို႔) အိုင္ဗ်ဴပ႐ိုဖန္ သည္ အနာသက္သာရန္ အကူအညီျဖစ္ေသာ္လည္း အရြယ္ေရာက္ သူမ်ားတြင္ အိုင္ဗ်ဴပ႐ိုဖန္သည္ ပါရာစီတေမာထက္ ပို၍ အနာသက္သာေစသည္ဟု အေထာက္အထားအခ်ိဳ႕ရွိသည္။ ကေလးမ်ားတြင္ အာသီးေရာင္ပါက ပါရာစီတေမာသည္ ပထမဆံုးေပးသင့္ေသာ ေဆးျဖစ္ျပီး အကယ္၍ ပါရာစီတေမာ မရပါက အိုင္ဗ်ဴပ႐ိုဖန္ကို ေပးသင့္သည္။
မွတ္ခ်က္ ။ ။ အခ်ိဳ႕လူမ်ားတြင္ အိုင္ဗ်ဴပ႐ိုဖန္ မေသာက္သင့္ေသာ အေျခအေနမ်ားရွိတတ္သျဖင့္ ေဆးမေသာက္မွီ ေဆးအညႊန္းကို ေသခ်ာစြာ ဖတ္ရန္ (သို႔) တတ္သိနားလည္းသူႏွင့္ တိုင္ပင္ရန္ လိုအပ္သည္။
· အျခားေသာ ပလုတ္က်င္းေဆးရည္မ်ား ၊ ငံုေဆးမ်ားႏွင့္ စပေရးမ်ား
ထိုပစၥည္းမ်ားသည္ လည္ေခ်ာင္းနာျခင္းကို သက္သာေစျပီး ေဆးဆိုင္မ်ားတြင္ အလြယ္တကူ ၀ယ္ယူ၍ ရသည္။ သို႔ေသာ္ ထိုေဆးမ်ားသည္ အနာကို အျမန္ေပ်ာက္ကင္းေစျခင္း မဟုတ္ေပ။
အာသီးေရာင္ျခင္း (Tonsilitis) အတြက္ ပိုးသတ္ေဆးေသာက္ရန္ လိုအပ္သလား?
----------------------------
အမ်ားအားျဖင့္ မလိုအပ္ေပ။ လည္ေခ်ာင္းႏွင့္ အာသီးမ်ားတြင္ ျဖစ္ေသာ ေရာဂါပိုးမ်ားသည္ အမ်ားအားျဖင့္ ဗိုင္းရပ္စ္ပိုးမ်ား ေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။ သို႔ေသာ္ အခ်ိဳ႕လူမ်ားတြင္ ဘက္တီးရီးယားပိုးမ်ားေၾကာင့္လည္း ျဖစ္ႏိုင္သည္။ မည္သည့္စစ္ေဆးမႈကိုမွ် မျပဳလုပ္ဘဲ ဗိုင္းရပ္စ္ေၾကာင့္ျဖစ္သည္ (သို႔) ဘက္တီးရီးယားပိုးေၾကာင့္ ျဖစ္သည္ဟုုမေျပာႏိုင္ေပ။ ပိုးသတ္ေဆးမ်ားသည္ ဘက္တီးရီးယားပိုးမ်ားကို ေသေစႏိုင္ေသာ္လည္း ဗိုင္းရပ္စ္ပိုးမ်ားကို မေသေစႏိုင္ေပ။
အကယ္၍ ဘက္တီးရီးယားပိုးေၾကာင့္ အာသီးေရာင္ျခင္း (သို႔) လည္ေခ်ာင္းနာျခင္းျဖစ္ပါကလည္း လူအမ်ားစုတြင္ ပိုးသတ္ေဆး မ်ားသည္ ထိုနာက်င္ျခင္းမ်ားကို ေကာင္းစြာ မသက္သာေစႏိုင္ေပ။ ဗိုင္းရပ္စ္ေၾကာင့္ပင္ျဖစ္ေစ (သို႔) ဘက္တီးရီးယားပိုးေၾကာင့္ ပင္ျဖစ္ေစ အာသီးေရာင္ျခင္း (သို႔) လည္ေခ်ာင္းနာျခင္းကို ခႏၶာကိုယ္၏ ခုခံအားစနစ္က ထိုေရာဂါပိုးမ်ားကို ရက္အနည္းငယ္ အတြင္း ရွင္းလင္းေပးႏိုင္သည္။ တခါတရံ ပိုးသတ္ေဆးမ်ားေၾကာင့္ ၀မ္းေလ်ာျခင္း ၊ အကြက္မ်ားျဖစ္ျခင္း ႏွင့္ အစာအိမ္ မသက္မသာျဖစ္ျခင္းမ်ား ျဖစ္ႏိုင္သည္။
ထို႔ေၾကာင့္ အခ်ိဳ႕ေသာ ဆရာ၀န္မ်ားက လည္ေခ်ာင္းနာျခင္း (သို႔) အာသီးေရာင္ျခင္းအတြက္ ပိုးသတ္ေဆးမ်ား မေပးၾကေပ။
အခ်ိဳ႕ေသာ အေျခအေနမ်ားတြင္ ပိုးသတ္ေဆးမ်ားကို ေပးႏိုင္သည္။ ဥပမာ -
· အကယ္၍ ေရာဂါပိုးသည္ ျပင္းထန္လွ်င္
· အကယ္၍ ရက္အနည္းငယ္အတြင္း အာသီးေရာင္ျခင္း မသက္သာလွ်င္
· အကယ္၍ ခုခံအားစနစ္သည္ ေကာင္းစြာ အလုပ္မလုပ္လွွ်င္ (ဥပမာ - အကယ္၍ ေဘလံုးထုတ္ထားသူ ၊ ကင္ဆာေဆးသြင္းေနသူ)
သတိျပဳသင့္ေသာအခ်က္မ်ား
----------------------------
လူအမ်ားစုတြင္ အာသီးေရာင္ျခင္း (သို႔) လည္ေခ်ာင္းနာျခင္းသည္ ရက္ပိုင္းအတြင္း မည္သည့္ျပႆနာကိုမွ် ျဖစ္ေပၚေစျခင္း မရွိဘဲ ေပ်ာက္ကင္းသြားတတ္သည္။ သို႔ေသာ္ တခါတရံ အာသီးေရာင္ျခင္းသည္ ေနာက္ဆက္တြဲဆိုးက်ိဳးမ်ားကို ျဖစ္ေပၚေစႏိုင္ သည္။ တခါတရံ လည္ေခ်ာင္းနာျခင္း (သို႔) အာသီးေရာင္ျခင္းသည္ ျဖစ္ေနက်မဟုတ္ေသာ ေရာဂါပိုးမ်ားေၾကာင့္ အေျခအေန ဆိုးရြားႏိုင္သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ေအာက္ပါအခ်က္မ်ားကို သတိျပဳသင့္ေပသည္။
· ျဖစ္ႏိုင္ေသာ ေနာက္ဆက္တြဲဆိုးက်ိဳးမ်ား
တခါတရံ ေရာဂါပိုးမ်ားသည္ အာသီးမွတဆင့္ အနီးအနားရွိ တစ္သွ်ဴးမ်ားသို႔ ပ်ံ႕ႏွံ႔သြားႏိုင္သည္။ ဥပမာ - နားတြင္ ေရာဂါပိုးကူးစက္ျခင္း ၊ ရင္ေခါင္းအတြင္း ေရာဂါပိုး ၀င္ေရာက္ျခင္း ႏွင့္ ထိပ္ကပ္နာေရာဂါမ်ားကို ျဖစ္ေစႏိုင္သည္။
· ျပန္ရည္ၾကိတ္မ်ားေရာင္၍ ဖ်ားျခင္း (Glandular Fever – Infectious mononucleosis)
ထိုေရာဂါသည္ အက္စ္တိ္န္းဗား ဗိုင္းရပ္စ္ (Epstein-Barr Virus) ေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။ ထိုပိုးသည္ ျပင္းထန္ေသာ အာသီးေရာင္ျခင္းႏွင့္ အတူ အျခားေသာ လကၡဏာမ်ားကိုလည္း တျပိဳင္တည္းျဖစ္ေပၚေစႏိုင္သည္။ (ထိုေရာဂါ အေၾကာင္း ကို သီးျခားေဖာ္ျပေပးပါမည္။)
· အာသီးနံေဘးတြင္ျဖစ္သည့္ ျပည္တည္နာ (ကြင္စီ - Quinsy)
အာသီးနံေဘးတြင္ျပည္တည္နာမ်ားျဖစ္ျခင္းသည္ အျဖစ္မ်ားေသာ အေျခအေန မဟုတ္ေသာ္လည္း ဘက္တီးရီးယားပိုး မ်ားေၾကာင့္ ျဖစ္ႏိုင္သည္။ ထိုအနာသည္ တစ္ဘက္တည္းတြင္ ျဖစ္ေပၚေလ့ရွိျပီး အာသီးေရာင္ျပီးေနာက္ (သို႔) အာသီးေရာင္ျခင္းမရွိဘဲလည္း ျဖစ္တတ္သည္။ ျပည္တည္နာျဖစ္ေနသည့္ အျခမ္းရွိ အာသီးသည္ ေရာင္ရမ္းေနျခင္း (သို႔) ပံုမွန္အတိုင္းဘဲလည္း ျဖစ္ႏိုင္သည္။ သို႔ေသာ္ အာသီးသည္ နံေဘးရွိ ျပည္တည္နာမွ တြန္းသျဖင့္ အာေခါင္ အတြင္းသို႔ ေရာက္ရွိလာသည္။ အာသီးနံေဘးရွိ ျပည္တည္နာသည္ အလြန္နာက်င္ျပီး လူနာကို ေနမေကာင္းျဖစ္ေစ ႏိုင္သည္။ ထိုအနာကို ပိုးသတ္ေဆးမ်ားျဖင့္ ကုသႏိုင္ျပီး ေသးငယ္ေသာ ခြဲစိတ္မႈမ်ား ျပဳလုပ္ျပီး ျပည္မ်ားကို စီးဆင္းေစ ရမည္။
· ေရာဂါပိုးမ်ားေၾကာင့္ မဟုတ္ဘဲ ျဖစ္ေပၚတတ္သည့္ နာက်င္ေသာ (သို႔) ေရာင္ရမ္းေသာ အာသီးမ်ား
ထိုအေျခအေနမ်ားသည္ ရွားပါးသည္။ ဥပမာ - အာသီးကင္ဆာျဖစ္ျခင္းသည္ ရွားပါးေသာ္လည္း နာက်င္မႈကို ခံစားရျခင္းသည္ ပထမဆုံးေပၚေပါက္သည့္ လကၡဏာျဖစ္သည္။
အကယ္၍ လည္ေခ်ာင္းနာျခင္း၏ လကၡဏာမ်ားသည္ ျပင္းထန္ျပီး ပံုမွန္မဟုတ္ပါက (သို႔) ၃-၄ ရက္အတြင္း အနာ မသက္သာ ပါက ဆရာ၀န္ႏွင့္ ျပသသင့္သည္။ အထူးသျဖင့္ အကယ္၍ ေအာက္ပါအခ်က္မ်ား ျဖစ္ေပၚပါက ေဆးကုသမႈကို ခ်က္ျခင္းခံယူ သင့္သည္။
· အသက္႐ႈရခက္ျခင္း
· တံေတြးျမိဳခ်ရန္ ခက္ခဲျခင္း
· ပါးစပ္ဖြင့္ရန္ ခက္ခဲျခင္း
· အလြန္နာက်င္ျခင္း
· ကိုယ္အပူခ်ိန္ အလြန္ျမင့္မားျခင္း
· အလြန္ေနမေကာင္းျဖစ္ျခင္း (အထူးသျဖင့္ လကၡဏာမ်ားသည္ လည္ေခ်ာင္း၏ တစ္ဘက္တြင္ ျဖစ္ပါက)
အာသီးျဖတ္ျခင္း
----------------------------
အကယ္၍ ထပ္တလဲလဲ အာသီးေရာင္ေနပါက အာသီးျဖတ္ႏိုင္သည္။ အာသီးျဖတ္ႏိုင္ရန္ လမ္းညႊန္ခ်က္မ်ားမွာ -
· လာမည့္ႏွစ္တြင္ ၇ ၾကိမ္ႏွင့္ အထက္ အာသီးခဏခဏ ေရာင္လွ်င္။
· လာမည့္ ၂ ႏွစ္အတြင္း အာသီး ၅ ၾကိမ္ႏွင့္ အထက္ေရာင္လွ်င္။
· ၃ ႏွစ္ဆက္တိုက္ ၃ ၾကိမ္ႏွင့္ အထက္ အာသီးေရာင္လွ်င္။
· အာသီးေရာင္ျခင္းသည္ ေန႔တဓူ၀ကိစၥမ်ားအေပၚ သက္ေရာက္မႈရွိလွ်င္ ။ ဥပမာ - အာသီးနာလြန္းသျဖင့္ အလုပ္မွ ခြင့္ ယူရလွ်င္ (သို႔) ေက်ာင္းမွ ခြင့္ယူရလွ်င္။
အာသီးျဖတ္သည့္အခ်ိန္တြင္ တျပိဳင္နက္တည္း လည္ေခ်ာင္းပသိ (အက္ဒီးႏြိဳက္ - Adenoids) ကုိလည္း ျဖတ္ႏိုင္သည္။ လည္ေခ်ာင္းပသိ (အက္ဒီးႏြိဳက္ - Adenoids) ဆိုသည္မွာ ခႏၶာကိုယ္၏ ခုခံအားစနစ္တြင္ ပါ၀င္ေသာ အစိတ္အပိုင္းတစ္ခု ျဖစ္ျပီး လွွ်ာခင္ အေနာက္ဘက္ လည္ေခ်ာင္းထိပ္ အသက္႐ႈလမ္း၀ရွိ ႏွာေခါင္းအခန္းမွ တြဲေလ်ာင္းက်လ်က္ ရွိသည္။
အာသီးျဖတ္ျပီးေနာက္ အာသီးမ်ားေရာင္ျခင္း မျဖစ္ေတာ့ေသာ္လည္း အျခားေသာ လည္ေခ်ာင္းတြင္ ေရာဂါပိုးမ်ား ၀င္ေရာက္ျခင္းကို မတားဆီးႏိုင္ေပ။ သို႔ေသာ္ လည္ေခ်ာင္းအတြင္း ေရာဂါပိုးမ်ား ၀င္ေရာက္သည့္ အၾကိမ္အေရႏွင့္ ျပင္းထန္မႈ မွာ သိသာစြာ ေလ်ာ့က်လာသည္။ အာသီးနံေဘးတြင္ ျပည္တည္နာျဖစ္လာသည့္ အၾကိမ္အေရအတြက္မွာလည္း နည္းလာ သည္။ အာသီးမၾကာခဏ ေရာင္ေသာ လူအမ်ားစုတြင္ အာသီးကို ျဖတ္ထုတ္ျပီးပါက ေနထိုင္၍ အဆင္ေျပလာသည္ကို ေတ႔ြရွိ ရသည္။
အာသီးျဖတ္ျခင္းသည္ အေသးစားခြဲစိတ္မႈတစ္ခုသာျဖစ္သည္။ သို႔ေသာ္ ခြဲစိတ္မႈျပဳလုပ္ျခင္းျဖစ္သျဖင့္ အႏၲရာယ္ရွိေပသည္။ ဥပမာ - ခြဲစိတ္ေနစဥ္အတြင္း (သို႔) ခြဲစိတ္ျပီးေနာက္ လည္ေခ်ာင္းမွ အသက္အႏၲရာယ္စိုးရိမ္ႏိုင္သည့္ပမာဏရွိေသာ ေသြးမ်ား ထြက္ႏိုင္သည္။
အထက္ပါေဆာင္းပါးမွာ အာသီးေရာင္ျခင္း (Tonsilitis) က်န္းမာေရးစာေစာင္မွ ေဖာ္ျပေပးျခင္းျဖစ္ပါသည္။ ေအာက္ပါပံုကို ႏွိပ္၍ ျမန္မာ့က်န္းမာေရးစင္တာ ဝက္ဘ္ဆိုဒ္တြင္ပံုမ်ား ဗြီဒီယိုမ်ားျဖင့္ ေဝေဝဆာဆာ ဖတ္႐ႉႏိုင္ပါသည္။
မိမိခ်စ္ခင္သူမ်ားကို သိေစလိုလွ်င္ LIKE ႏွင့္ SHARE မ်ားျပဳလုပ္ျခင္းျဖင့္ ျဖန္႔ေဝေစလိုပါသည္။
ျမန္မာႏိုင္ငံသားအားလံုး က်န္းမာေရးသုတအျဖာျဖာ တိုးတက္ႏိုင္ၾကပါေစ..
Myanmar Health Centre ( Trusted Health Information)
www.myanmarhealthcentre.com
#MYANMARHEALTHCENTRE
#အာသီးေရာင္ျခင္း
#HEALTHFORALL
=================
အာသီးေရာင္ျခင္း (Tonsilitis) သည္ ပံုမွန္အားျဖင့္ ရက္အနည္းငယ္အၾကာတြင္ အလိုအေလ်ာက္ ေပ်ာက္သြားၾကသည္။ ေရာဂါပိုးမ်ား ေပ်ာက္သြားသည္အထိ လကၡဏာမ်ား သက္သာေစရန္ ကုသမႈ ခံယူႏိုင္သည္။ အကယ္၍ လကၡဏာမ်ားသည္ ျပင္းထန္ပါက (သို႔) မေပ်ာက္ဘဲ ဆက္ျဖစ္ေနပါက ဆရာ၀န္ႏွင့္ တိုင္ပင္သင့္သည္။
အာသီးဆိုတာဘာလဲ?
----------------------------
အာသီးကို နူးညံ့ေသာ ဂလင္းတစ္သွ်ဴးမ်ားျဖင့္ ျပဳလုပ္ထားျပီး ခႏၶာကိုယ္၏ ခုခံအားစနစ္တြင္ ပါ၀င္ေသာ အစိတ္အပိုင္းတစ္ခု ျဖစ္သည္။ လူတစ္ဦးတြင္ အာသီး ၂ လံုးပါရွိျပီး ပါးစပ္၏ အေနာက္ဘက္တြင္ တစ္ဘက္တစ္ခ်က္စီ၌ တည္ရွိသည္။
အာသီးေရာင္ျခင္း (Tonsilitis) ဆိုတာဘာလဲ?
----------------------------
အာသီးေရာင္ျခင္း (Tonsilitis) ဆိုသည္မွာ အာသီးတြင္ ေရာဂါပိုးမ်ား ၀င္ေရာက္ျခင္းေၾကာင့္ျဖစ္သည္။ အာသီးေရာင္ျခင္းျဖစ္ပါ က လည္ေခ်ာင္းနာျခင္းသည္ အျဖစ္မ်ားဆံုးေသာ လကၡဏာတစ္ခုျဖစ္သည္။ ထို႔အျပင္ အာသီးနာေနသူတြင္ ေခ်ာင္းဆိုးျခင္း ၊ ကိုယ္အပူခ်ိ္န္ျမင့္တက္ျခင္း ၊ ေခါင္းကိုက္ျခင္း ၊ ေနမေကာင္းျဖစ္ျခင္း ၊အစာျမိဳသည့္အခါ နာျခင္း ႏွင့္ လည္ပင္းရွိ ဂလင္းမ်ား ေရာင္ျခင္းတို႔ ျဖစ္သည္။ အာသီးမ်ားသည္ ေရာင္ရမ္း၍ နီရဲေနတတ္သည္။ ျပည္မ်ားသည္ အာသီးေပၚတြင္ အျဖဴေရာင္ အစက္မ်ားျဖင့္ ေတြ႔ျမင္ရသည္။ လကၡဏာမ်ားသည္ ၂-၃ ရက္ၾကာျပီးေနာက္ ပိုဆိုးလာတတ္ျပီး ၁ ပတ္အတြင္း တျဖည္းျဖည္း ျပန္ေပ်ာက္သြားတတ္သည္။
အာသီးေရာင္ျခင္း (Tonsilitis) သည္ ကူးစက္ေရာဂါျဖစ္သလား?
----------------------------
အာသီးေရာင္ျခင္းကို ျဖစ္ေစေသာ ေရာဂါပိုးမ်ားသည္ လူတစ္ဦးႏွင့္ တစ္ဦးထိေတြ႔ျခင္း ၊ အာသီးေရာင္သူမ်ားမွ ႏွာေခ်ျခင္း (သို႔) ေခ်ာင္းဆိုးလိုက္ပါက ထြက္လာေသာ အရည္စက္မ်ားမွတဆင့္ အျခားသူမ်ားသို႔ ကူးစက္ႏိုင္သည္။
ေခ်ာင္းဆိုးျခင္း ၊ တုတ္ေကြးျဖစ္ျခင္း ၊ ႏွာေစးျခင္းႏွင့္ အျခားေသာ ေရာဂါပိုးမ်ားကဲ့သို႔ပင္ အာသီးေရာင္ျခင္းသည္လည္း လူတစ္ဦးမွ တစ္ဦးသို႔ ကူစက္ႏိုင္သည္။ အထူးသျဖင့္ အနီးကပ္ေနသူမ်ားတြင္ ပို၍ ကူးစက္ႏိုင္သည္။
အာသီးေရာင္ျခင္း (Tonsilitis) ကို ဘယ္လိုကုသမလဲ?
----------------------------
· မည္သည့္ကုသမႈကိုမွ် မခံယူျခင္းသည္လည္း ေရြးခ်ယ္ႏိုင္သည့္ နည္းလမ္းတစ္ခုျဖစ္သည္။ အဘယ္ေၾကာင့္ဆိုေသာ္ အာသီးေရာင္ျခင္းျဖစ္သူ အမ်ားစုသည္ ျပင္းထန္ျခင္းမရွိဘဲ မၾကာမွီ ျပန္ေကာင္းသြားေသာေၾကာင့္ျဖစ္သည္။
· ေရမ်ားမ်ားေသာက္ပါ။
ျမိဳခ်ရန္နာက်င္ေသာေၾကာင့္ ေရမေသာက္လိုၾကေပ။အကယ္၍ ေရမေသာက္ပါကလူနာတြင္ ေရဓာတ္ခမ္းေျခာက္လာႏိုင္သည္။အထူးသျဖင့္ ကိုယ္အပူခ်ိန္ျမင့္မားေနသူမ်ား ေရမေသာက္ပါက ေရဓာတ္ပိုခမ္းေျခာက္ႏိုင္သည္။ ေရဓာတ္ခမ္း ေျခာက္ပါက ေခါင္းကိုက္ျခင္းႏွင့္ ေမာပန္းျခင္းကို ပိုဆိုးေစသည္။
· ပါရာစီတေမာ (သို႔) အိုင္ဗ်ဴပ႐ိုဖန္
ထိုေဆးမ်ားသည္ နာက်င္ျခင္း ၊ ေခါင္းကိုက္ျခင္း ႏွင့္ ဖ်ားျခင္း စသည့္လကၡဏာမ်ားကို သက္သာေစသည္။ လကၡဏာမ်ားကို အသက္သာဆံုးျဖစ္ေစရန္ ေဆးမ်ားကို အညႊန္းအတိုင္း အခ်ိန္အပိုင္းအျခား မွန္ကန္စြာ ေသာက္ရန္ လိုအပ္သည္။ ဥပမာ - ပါရာစီတေမာကို လကၡဏာမ်ား သက္သာသြားသည္အထိ တေန႔လွ်င္ ၄ ၾကိမ္ေသာက္ရန္ လို အပ္သည္။ ပါရာစီတေမာ (သို႔) အိုင္ဗ်ဴပ႐ိုဖန္ သည္ အနာသက္သာရန္ အကူအညီျဖစ္ေသာ္လည္း အရြယ္ေရာက္ သူမ်ားတြင္ အိုင္ဗ်ဴပ႐ိုဖန္သည္ ပါရာစီတေမာထက္ ပို၍ အနာသက္သာေစသည္ဟု အေထာက္အထားအခ်ိဳ႕ရွိသည္။ ကေလးမ်ားတြင္ အာသီးေရာင္ပါက ပါရာစီတေမာသည္ ပထမဆံုးေပးသင့္ေသာ ေဆးျဖစ္ျပီး အကယ္၍ ပါရာစီတေမာ မရပါက အိုင္ဗ်ဴပ႐ိုဖန္ကို ေပးသင့္သည္။
မွတ္ခ်က္ ။ ။ အခ်ိဳ႕လူမ်ားတြင္ အိုင္ဗ်ဴပ႐ိုဖန္ မေသာက္သင့္ေသာ အေျခအေနမ်ားရွိတတ္သျဖင့္ ေဆးမေသာက္မွီ ေဆးအညႊန္းကို ေသခ်ာစြာ ဖတ္ရန္ (သို႔) တတ္သိနားလည္းသူႏွင့္ တိုင္ပင္ရန္ လိုအပ္သည္။
· အျခားေသာ ပလုတ္က်င္းေဆးရည္မ်ား ၊ ငံုေဆးမ်ားႏွင့္ စပေရးမ်ား
ထိုပစၥည္းမ်ားသည္ လည္ေခ်ာင္းနာျခင္းကို သက္သာေစျပီး ေဆးဆိုင္မ်ားတြင္ အလြယ္တကူ ၀ယ္ယူ၍ ရသည္။ သို႔ေသာ္ ထိုေဆးမ်ားသည္ အနာကို အျမန္ေပ်ာက္ကင္းေစျခင္း မဟုတ္ေပ။
အာသီးေရာင္ျခင္း (Tonsilitis) အတြက္ ပိုးသတ္ေဆးေသာက္ရန္ လိုအပ္သလား?
----------------------------
အမ်ားအားျဖင့္ မလိုအပ္ေပ။ လည္ေခ်ာင္းႏွင့္ အာသီးမ်ားတြင္ ျဖစ္ေသာ ေရာဂါပိုးမ်ားသည္ အမ်ားအားျဖင့္ ဗိုင္းရပ္စ္ပိုးမ်ား ေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။ သို႔ေသာ္ အခ်ိဳ႕လူမ်ားတြင္ ဘက္တီးရီးယားပိုးမ်ားေၾကာင့္လည္း ျဖစ္ႏိုင္သည္။ မည္သည့္စစ္ေဆးမႈကိုမွ် မျပဳလုပ္ဘဲ ဗိုင္းရပ္စ္ေၾကာင့္ျဖစ္သည္ (သို႔) ဘက္တီးရီးယားပိုးေၾကာင့္ ျဖစ္သည္ဟုုမေျပာႏိုင္ေပ။ ပိုးသတ္ေဆးမ်ားသည္ ဘက္တီးရီးယားပိုးမ်ားကို ေသေစႏိုင္ေသာ္လည္း ဗိုင္းရပ္စ္ပိုးမ်ားကို မေသေစႏိုင္ေပ။
အကယ္၍ ဘက္တီးရီးယားပိုးေၾကာင့္ အာသီးေရာင္ျခင္း (သို႔) လည္ေခ်ာင္းနာျခင္းျဖစ္ပါကလည္း လူအမ်ားစုတြင္ ပိုးသတ္ေဆး မ်ားသည္ ထိုနာက်င္ျခင္းမ်ားကို ေကာင္းစြာ မသက္သာေစႏိုင္ေပ။ ဗိုင္းရပ္စ္ေၾကာင့္ပင္ျဖစ္ေစ (သို႔) ဘက္တီးရီးယားပိုးေၾကာင့္ ပင္ျဖစ္ေစ အာသီးေရာင္ျခင္း (သို႔) လည္ေခ်ာင္းနာျခင္းကို ခႏၶာကိုယ္၏ ခုခံအားစနစ္က ထိုေရာဂါပိုးမ်ားကို ရက္အနည္းငယ္ အတြင္း ရွင္းလင္းေပးႏိုင္သည္။ တခါတရံ ပိုးသတ္ေဆးမ်ားေၾကာင့္ ၀မ္းေလ်ာျခင္း ၊ အကြက္မ်ားျဖစ္ျခင္း ႏွင့္ အစာအိမ္ မသက္မသာျဖစ္ျခင္းမ်ား ျဖစ္ႏိုင္သည္။
ထို႔ေၾကာင့္ အခ်ိဳ႕ေသာ ဆရာ၀န္မ်ားက လည္ေခ်ာင္းနာျခင္း (သို႔) အာသီးေရာင္ျခင္းအတြက္ ပိုးသတ္ေဆးမ်ား မေပးၾကေပ။
အခ်ိဳ႕ေသာ အေျခအေနမ်ားတြင္ ပိုးသတ္ေဆးမ်ားကို ေပးႏိုင္သည္။ ဥပမာ -
· အကယ္၍ ေရာဂါပိုးသည္ ျပင္းထန္လွ်င္
· အကယ္၍ ရက္အနည္းငယ္အတြင္း အာသီးေရာင္ျခင္း မသက္သာလွ်င္
· အကယ္၍ ခုခံအားစနစ္သည္ ေကာင္းစြာ အလုပ္မလုပ္လွွ်င္ (ဥပမာ - အကယ္၍ ေဘလံုးထုတ္ထားသူ ၊ ကင္ဆာေဆးသြင္းေနသူ)
သတိျပဳသင့္ေသာအခ်က္မ်ား
----------------------------
လူအမ်ားစုတြင္ အာသီးေရာင္ျခင္း (သို႔) လည္ေခ်ာင္းနာျခင္းသည္ ရက္ပိုင္းအတြင္း မည္သည့္ျပႆနာကိုမွ် ျဖစ္ေပၚေစျခင္း မရွိဘဲ ေပ်ာက္ကင္းသြားတတ္သည္။ သို႔ေသာ္ တခါတရံ အာသီးေရာင္ျခင္းသည္ ေနာက္ဆက္တြဲဆိုးက်ိဳးမ်ားကို ျဖစ္ေပၚေစႏိုင္ သည္။ တခါတရံ လည္ေခ်ာင္းနာျခင္း (သို႔) အာသီးေရာင္ျခင္းသည္ ျဖစ္ေနက်မဟုတ္ေသာ ေရာဂါပိုးမ်ားေၾကာင့္ အေျခအေန ဆိုးရြားႏိုင္သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ေအာက္ပါအခ်က္မ်ားကို သတိျပဳသင့္ေပသည္။
· ျဖစ္ႏိုင္ေသာ ေနာက္ဆက္တြဲဆိုးက်ိဳးမ်ား
တခါတရံ ေရာဂါပိုးမ်ားသည္ အာသီးမွတဆင့္ အနီးအနားရွိ တစ္သွ်ဴးမ်ားသို႔ ပ်ံ႕ႏွံ႔သြားႏိုင္သည္။ ဥပမာ - နားတြင္ ေရာဂါပိုးကူးစက္ျခင္း ၊ ရင္ေခါင္းအတြင္း ေရာဂါပိုး ၀င္ေရာက္ျခင္း ႏွင့္ ထိပ္ကပ္နာေရာဂါမ်ားကို ျဖစ္ေစႏိုင္သည္။
· ျပန္ရည္ၾကိတ္မ်ားေရာင္၍ ဖ်ားျခင္း (Glandular Fever – Infectious mononucleosis)
ထိုေရာဂါသည္ အက္စ္တိ္န္းဗား ဗိုင္းရပ္စ္ (Epstein-Barr Virus) ေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။ ထိုပိုးသည္ ျပင္းထန္ေသာ အာသီးေရာင္ျခင္းႏွင့္ အတူ အျခားေသာ လကၡဏာမ်ားကိုလည္း တျပိဳင္တည္းျဖစ္ေပၚေစႏိုင္သည္။ (ထိုေရာဂါ အေၾကာင္း ကို သီးျခားေဖာ္ျပေပးပါမည္။)
· အာသီးနံေဘးတြင္ျဖစ္သည့္ ျပည္တည္နာ (ကြင္စီ - Quinsy)
အာသီးနံေဘးတြင္ျပည္တည္နာမ်ားျဖစ္ျခင္းသည္ အျဖစ္မ်ားေသာ အေျခအေန မဟုတ္ေသာ္လည္း ဘက္တီးရီးယားပိုး မ်ားေၾကာင့္ ျဖစ္ႏိုင္သည္။ ထိုအနာသည္ တစ္ဘက္တည္းတြင္ ျဖစ္ေပၚေလ့ရွိျပီး အာသီးေရာင္ျပီးေနာက္ (သို႔) အာသီးေရာင္ျခင္းမရွိဘဲလည္း ျဖစ္တတ္သည္။ ျပည္တည္နာျဖစ္ေနသည့္ အျခမ္းရွိ အာသီးသည္ ေရာင္ရမ္းေနျခင္း (သို႔) ပံုမွန္အတိုင္းဘဲလည္း ျဖစ္ႏိုင္သည္။ သို႔ေသာ္ အာသီးသည္ နံေဘးရွိ ျပည္တည္နာမွ တြန္းသျဖင့္ အာေခါင္ အတြင္းသို႔ ေရာက္ရွိလာသည္။ အာသီးနံေဘးရွိ ျပည္တည္နာသည္ အလြန္နာက်င္ျပီး လူနာကို ေနမေကာင္းျဖစ္ေစ ႏိုင္သည္။ ထိုအနာကို ပိုးသတ္ေဆးမ်ားျဖင့္ ကုသႏိုင္ျပီး ေသးငယ္ေသာ ခြဲစိတ္မႈမ်ား ျပဳလုပ္ျပီး ျပည္မ်ားကို စီးဆင္းေစ ရမည္။
· ေရာဂါပိုးမ်ားေၾကာင့္ မဟုတ္ဘဲ ျဖစ္ေပၚတတ္သည့္ နာက်င္ေသာ (သို႔) ေရာင္ရမ္းေသာ အာသီးမ်ား
ထိုအေျခအေနမ်ားသည္ ရွားပါးသည္။ ဥပမာ - အာသီးကင္ဆာျဖစ္ျခင္းသည္ ရွားပါးေသာ္လည္း နာက်င္မႈကို ခံစားရျခင္းသည္ ပထမဆုံးေပၚေပါက္သည့္ လကၡဏာျဖစ္သည္။
အကယ္၍ လည္ေခ်ာင္းနာျခင္း၏ လကၡဏာမ်ားသည္ ျပင္းထန္ျပီး ပံုမွန္မဟုတ္ပါက (သို႔) ၃-၄ ရက္အတြင္း အနာ မသက္သာ ပါက ဆရာ၀န္ႏွင့္ ျပသသင့္သည္။ အထူးသျဖင့္ အကယ္၍ ေအာက္ပါအခ်က္မ်ား ျဖစ္ေပၚပါက ေဆးကုသမႈကို ခ်က္ျခင္းခံယူ သင့္သည္။
· အသက္႐ႈရခက္ျခင္း
· တံေတြးျမိဳခ်ရန္ ခက္ခဲျခင္း
· ပါးစပ္ဖြင့္ရန္ ခက္ခဲျခင္း
· အလြန္နာက်င္ျခင္း
· ကိုယ္အပူခ်ိန္ အလြန္ျမင့္မားျခင္း
· အလြန္ေနမေကာင္းျဖစ္ျခင္း (အထူးသျဖင့္ လကၡဏာမ်ားသည္ လည္ေခ်ာင္း၏ တစ္ဘက္တြင္ ျဖစ္ပါက)
အာသီးျဖတ္ျခင္း
----------------------------
အကယ္၍ ထပ္တလဲလဲ အာသီးေရာင္ေနပါက အာသီးျဖတ္ႏိုင္သည္။ အာသီးျဖတ္ႏိုင္ရန္ လမ္းညႊန္ခ်က္မ်ားမွာ -
· လာမည့္ႏွစ္တြင္ ၇ ၾကိမ္ႏွင့္ အထက္ အာသီးခဏခဏ ေရာင္လွ်င္။
· လာမည့္ ၂ ႏွစ္အတြင္း အာသီး ၅ ၾကိမ္ႏွင့္ အထက္ေရာင္လွ်င္။
· ၃ ႏွစ္ဆက္တိုက္ ၃ ၾကိမ္ႏွင့္ အထက္ အာသီးေရာင္လွ်င္။
· အာသီးေရာင္ျခင္းသည္ ေန႔တဓူ၀ကိစၥမ်ားအေပၚ သက္ေရာက္မႈရွိလွ်င္ ။ ဥပမာ - အာသီးနာလြန္းသျဖင့္ အလုပ္မွ ခြင့္ ယူရလွ်င္ (သို႔) ေက်ာင္းမွ ခြင့္ယူရလွ်င္။
အာသီးျဖတ္သည့္အခ်ိန္တြင္ တျပိဳင္နက္တည္း လည္ေခ်ာင္းပသိ (အက္ဒီးႏြိဳက္ - Adenoids) ကုိလည္း ျဖတ္ႏိုင္သည္။ လည္ေခ်ာင္းပသိ (အက္ဒီးႏြိဳက္ - Adenoids) ဆိုသည္မွာ ခႏၶာကိုယ္၏ ခုခံအားစနစ္တြင္ ပါ၀င္ေသာ အစိတ္အပိုင္းတစ္ခု ျဖစ္ျပီး လွွ်ာခင္ အေနာက္ဘက္ လည္ေခ်ာင္းထိပ္ အသက္႐ႈလမ္း၀ရွိ ႏွာေခါင္းအခန္းမွ တြဲေလ်ာင္းက်လ်က္ ရွိသည္။
အာသီးျဖတ္ျပီးေနာက္ အာသီးမ်ားေရာင္ျခင္း မျဖစ္ေတာ့ေသာ္လည္း အျခားေသာ လည္ေခ်ာင္းတြင္ ေရာဂါပိုးမ်ား ၀င္ေရာက္ျခင္းကို မတားဆီးႏိုင္ေပ။ သို႔ေသာ္ လည္ေခ်ာင္းအတြင္း ေရာဂါပိုးမ်ား ၀င္ေရာက္သည့္ အၾကိမ္အေရႏွင့္ ျပင္းထန္မႈ မွာ သိသာစြာ ေလ်ာ့က်လာသည္။ အာသီးနံေဘးတြင္ ျပည္တည္နာျဖစ္လာသည့္ အၾကိမ္အေရအတြက္မွာလည္း နည္းလာ သည္။ အာသီးမၾကာခဏ ေရာင္ေသာ လူအမ်ားစုတြင္ အာသီးကို ျဖတ္ထုတ္ျပီးပါက ေနထိုင္၍ အဆင္ေျပလာသည္ကို ေတ႔ြရွိ ရသည္။
အာသီးျဖတ္ျခင္းသည္ အေသးစားခြဲစိတ္မႈတစ္ခုသာျဖစ္သည္။ သို႔ေသာ္ ခြဲစိတ္မႈျပဳလုပ္ျခင္းျဖစ္သျဖင့္ အႏၲရာယ္ရွိေပသည္။ ဥပမာ - ခြဲစိတ္ေနစဥ္အတြင္း (သို႔) ခြဲစိတ္ျပီးေနာက္ လည္ေခ်ာင္းမွ အသက္အႏၲရာယ္စိုးရိမ္ႏိုင္သည့္ပမာဏရွိေသာ ေသြးမ်ား ထြက္ႏိုင္သည္။
အထက္ပါေဆာင္းပါးမွာ အာသီးေရာင္ျခင္း (Tonsilitis) က်န္းမာေရးစာေစာင္မွ ေဖာ္ျပေပးျခင္းျဖစ္ပါသည္။ ေအာက္ပါပံုကို ႏွိပ္၍ ျမန္မာ့က်န္းမာေရးစင္တာ ဝက္ဘ္ဆိုဒ္တြင္ပံုမ်ား ဗြီဒီယိုမ်ားျဖင့္ ေဝေဝဆာဆာ ဖတ္႐ႉႏိုင္ပါသည္။
မိမိခ်စ္ခင္သူမ်ားကို သိေစလိုလွ်င္ LIKE ႏွင့္ SHARE မ်ားျပဳလုပ္ျခင္းျဖင့္ ျဖန္႔ေဝေစလိုပါသည္။
ျမန္မာႏိုင္ငံသားအားလံုး က်န္းမာေရးသုတအျဖာျဖာ တိုးတက္ႏိုင္ၾကပါေစ..
Myanmar Health Centre ( Trusted Health Information)
www.myanmarhealthcentre.com
#MYANMARHEALTHCENTRE
#အာသီးေရာင္ျခင္း
#HEALTHFORALL
No comments:
Post a Comment