ရာသီလာစဥ္ နာက်င္ျခင္း (Period Pain - Dysmenorrhoea)

ရာသီလာစဥ္ နာက်င္ျခင္း (Period Pain - Dysmenorrhoea)

ရာသီေသြးဆင္းေနခ်ိန္အတြင္း နာက်င္ျခင္းေ၀ဒနာသည္ ဆယ္ေက်ာ္သက္ အမ်ိဳးသမီးမ်ားႏွင့္ ငယ္ရြယ္သူမ်ားအၾကား တြင္ အျဖစ္မ်ားသည္။ အသက္ၾကီးလာသည္ႏွင့္အမွ် ထိုနာက်င္မႈ ေ၀ဒနာကို ခံစားရျခင္း နည္းလာၾကသည္။ အနာ သက္သာေစရန္ အနာသက္သာေဆးမ်ားကို ေသာက္သံုးေလ့ရွိသည္။ အမ်ိဳးသမီးအမ်ားစုတြင္ ရာသီလာေနစဥ္ အတြင္း မည္သည့္အတြက္ေၾကာင့္ နာက်င္ျခင္းျဖစ္သည္ကို ရွင္းလင္းစြာ မသိရွိရေပ။ အခ်ိဳ႕ေသာ အမ်ိဳးသမီးမ်ားတြင္ (အထူးသျဖင့္အသက္ ၃၀ ေက်ာ္ႏွင့္ ၄၀ ေက်ာ္မ်ားတြင္) တင္ပဆံုအတြင္း ျပႆနာတစ္ခုခုရွိျခင္းေၾကာင့္ နာက်င္ျခင္း ျဖစ္ေပၚသည္။

ဘယ္သူေတြမွာ ရာသီေသြးဆင္းေနခ်ိန္ နာက်င္ႏိုင္သလဲ?

အမ်ိဳးသမီးအမ်ားစုတြင္ ရာသီလာေနစဥ္အတြင္း နာက်င္ျခင္း ေ၀ဒနာကို ခံစားရေလ့ရွိသည္။ နာက်င္မႈသည္ ျပင္းထန္ ျခင္းမရွိေသာ္လည္း အမ်ိဳးသမီး ၁၀ ေယာက္တြင္ ၁ ေယာက္၌ နာက်င္မႈမွာ ျပင္းထန္လြန္းသျဖင့္ ေန႔စဥ္ျပဳလုပ္ေနက် ျဖစ္ေသာ အလုပ္မ်ား (ဥပမာ - အိမ္မႈကိစၥမ်ား ၊ အလုပ္သို႔ သြားျခင္း ၊ ေက်ာင္းတက္ျခင္း) ကို မလုပ္ႏိုင္ေတာ့ေပ။ ရာသီလာခ်ိန္အတြင္း နာက်င္ျခင္းကို ဆရာ၀န္မ်ားက ဒစ္မႏိုးရီးယား (Dysmenorrhoea) ဟု ေခၚေလ့ရွိသည္။ ထိုနာက်င္ျခင္းသည္ တင္ပဆံုခြက္မ်ားတြင္ ျဖစ္ေပၚေသာ နာက်င္ျခင္းအမ်ိဳးအစားမ်ားတြင္ တစ္ခုအပါ၀င္ ျဖစ္သည္။

·         ေရာဂါအခံေၾကာင့္ မဟုတ္ဘဲ ရာသီေသြးေပၚခ်ိန္တြင္ နာက်င္ျခင္း (Primary Dysmenorrhoea)

ထိုအမ်ိဳးအစားသည္ အျဖစ္အမ်ားဆံုး အမ်ိဳးအစားျဖစ္သည္။ ထိုနာက်င္ျခင္းသည္ သားအိမ္ (သို႔) သားအိမ္ေခါင္းတြင္ မည္သည့္ျပႆနာမွ်မရွိဘဲ ျဖစ္ေပၚေလ့ရွိသည္။ ထိုအမ်ိဳးအစားသည္ ဆယ္ေက်ာ္သက္မ်ားႏွင့္ အသက္ ၂၀ ေက်ာ္ အမ်ိဳးသမီးမ်ားတြင္ အျဖစ္မ်ားေလ့ရွိသည္။

·         ေရာဂါအခံေၾကာင့္ ရာသီေသြးေပၚခ်ိန္တြင္ နာက်င္ျခင္း (Secondary Dysmenorrhoea)

ထိုအမ်ိဳးအစားသည္ သားအိမ္ (သို႔) သားအိမ္ေခါင္းတြင္ ျပႆနာရွိျခင္းေၾကာင့္ ျဖစ္ေပၚေလ့ရွိသည္။ ထိုအမ်ိဳးအစား သည္ အျဖစ္နည္းေသာ္လည္း အသက္ ၃၀ ေက်ာ္ႏွင့္ ၄၀ ေက်ာ္မ်ားတြင္ အျဖစ္မ်ားသည္။

ေရာဂါအခံေၾကာင့္ မဟုတ္ဘဲ ရာသီေသြးေပၚခ်ိန္တြင္ နာက်င္ျခင္း (Primary Dysmenorrhoea)

ေရာဂါအခံေၾကာင့္ မဟုတ္ဘဲ ရာသီေသြးေပၚခ်ိန္တြင္ နာက်င္ျခင္းကို ျဖစ္ေပၚေစေသာ အေၾကာင္းအရာမ်ားဟာ ဘာ လဲ?

ျဖစ္ေပၚေစေသာ အေၾကာင္းအရာမ်ားကို ရွင္းလင္းစြာ မသိရွိရေပ။ သားအိမ္သည္ ပံုမွန္ပင္ျဖစ္ျပီး ခႏၶာကိုယ္အတြင္း ရွိေသာ ဓာတုပစၥည္းတစ္မ်ိဳးျဖစ္သည့္ ပ႐ိုစတဂလိုင္ဒင္ (Prostagladins) သည္လည္း သားအိမ္နံရံမ်ားတြင္ ပံုမွန္ အတိုင္း စုျပဳံလာျမဲျဖစ္သည္။ ပ႐ိုစတဂလိုင္ဒင္ (Prostagladins) သည္ ရာသီလာေနစဥ္အတြင္း သားအိမ္နံရံမ်ား ညွစ္ရန္ႏွင့္ သားအိမ္နံရံမ်ားကို ဖယ္ရွားရာတြင္ ကူညီေပးသည္။ ရာသီလာစဥ္ နာက်င္ျခင္းေ၀ဒနာခံစားရသည့္ အမ်ိဳး သမီးမ်ားတြင္ ပ႐ိုစတဂလိုင္ဒင္ (Prostagladins) သည္ လိုအပ္သည္ထက္ ပိုမို၍ စုပံုလာျခင္း (သို႔) သားအိမ္သည္ ပ႐ိုစတဂလိုင္ဒင္ (Prostagladins) ကို တံု႔ျပန္မႈ လြန္ကဲေသာေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။ ထိုအေၾကာင္းအရာ ၂ ခ်က္ေၾကာင့္ သားအိမ္သည္ ပံုမွန္ထက္ ပို၍ ညွစ္လာျခင္းေၾကာင့္ သားအိမ္သို႔ ေသြးေရာက္ရွိမႈ နည္းလာျပီး နာက်င္ျခင္းကို ျဖစ္ေပၚ လာေစသည္။

ေရာဂါအခံေၾကာင့္ မဟုတ္ဘဲ ရာသီေသြးေပၚခ်ိန္တြင္ နာက်င္ျခင္း၏ လကၡဏာမ်ားဟာ ဘာလဲ?

အဓိကျဖစ္ေပၚေသာ လကၡဏာမွာ ၀မ္းဗုိက္ေအာက္ပိုင္းတြင္ နာက်င္ျခင္းျဖစ္သည္။ ရာသီေသြးစေပၚသည့္ အသက္ အရြယ္တြင္ ထိုေ၀ဒနာကို ခံစားရေလ့ မရွိေသာ္လည္း ရာသီေသြးစေပၚျပီး ၆ လမွ ၁၂ လၾကာျမင့္ျပီးေနာက္ နာက်င္မႈ မ်ား စတင္ျဖစ္ေပၚလာသည္။ နာက်င္ျခင္းသည္

-        ၀မ္းဗိုက္ေအာက္ပိုင္းသို႔ ပ်ံ႕ႏွံ႔လာျပီး တခါတရံ ေျခေထာက္အေပၚပိုင္းအထိ ေရာက္ရွိႏိုင္သည္။

-        ရာသီေသြးစေပၚသည့္ေန႔တြင္ စတင္ျဖစ္ေပၚေလ့ရွိေသာ္လည္း အခ်ိဳ႕လူမ်ားတြင္ ရာသီေသြးေနာက္ဆံုးရက္ မတိုင္မွီ ၁ ရက္အလိုေရာက္မွလည္း နာက်င္ျခင္း စတင္ႏိုင္သည္။

-        နာက်င္ျခင္းသည္ ၁၂-၂၄ နာရီၾကာျမင့္တတ္ျပီး အခ်ိဳ႕အမ်ိဳးသမီးမ်ားတြင္ ၂-၃ ရက္ၾကာျမင့္တတ္သည္။

-        ရာသီလာခ်ိန္ တစ္ၾကိမ္ႏွင့္ တစ္ၾကိမ္တြင္ ခံစားရသည့္ နာက်င္မႈမွာ မတူညီေပ။ အခ်ိဳ႕အခ်ိန္မ်ားတြင္ ပို၍ နာက်င္တတ္သည္။

-        အသက္ၾကီးလာသည္ႏွင့္အမွ် နာက်င္ျခင္းသည္ အျဖစ္နည္းလာျပီး ကေလးေမြးျပီးသည့္အခ်ိန္တြင္လည္း သက္သာႏိုင္သည္။

အခ်ိဳ႕ေသာ အမ်ိဳးသမီးမ်ားသည္ နာက်င္ျခင္းအျပင္ အျခားေသာ လကၡဏာမ်ားကိုလည္း ခံစားရသည္။ ဥပမာ -

·         ေခါင္းကိုက္ျခင္း

·         ေမာပန္းျခင္း

·         မိုက္ခနဲျဖစ္ျခင္း

·         ရင္သားမ်ားတင္းျခင္း

·         ဗိုက္ေလပြျခင္း

·         ကိုယ္လက္ မအီမသာျဖစ္ျခင္း

·         ၀မ္းေလ်ာျခင္း

·         စိတ္ခံစားခ်က္မ်ားျခင္း (သို႔) မ်က္ရည္လြယ္ျခင္း

မွတ္ခ်က္။       ။ ေအာက္ေဖာ္ျပပါအခ်က္မ်ားသည္ ေရာဂါအခံေၾကာင့္ မဟုတ္ဘဲ ရာသီေသြးေပၚခ်ိန္တြင္ နာက်င္ျခင္း အမ်ိဳးအစားေၾကာင့္ ျဖစ္ေပၚေသာ လကၡဏာမ်ားမဟုတ္ေပ။

·         ကိုယ္အပူခ်ိန္ျမင့္မားျခင္း

·         မိန္းမကိုယ္မွ အရည္မ်ားဆင္းျခင္း

·         ႐ုတ္တရက္ ဗိုက္ေအာင့္ျခင္း

·         လိင္ဆက္ဆံစဥ္ နာက်င္ျခင္း

·         ရာသီေသြးဆင္းခ်ိန္မဟုတ္ဘဲ ေသြးဆင္းျခင္း

·         လိင္ဆက္ဆံျပီးေနာက္ ေသြးဆင္းျခင္း

အကယ္၍ အထက္ပါအခ်က္မ်ား ျဖစ္ေပၚလာပါက ဆရာ၀န္ႏွင့္ အျမန္ဆံုးျပသသင့္သည္။

ေရာဂါအခံေၾကာင့္ မဟုတ္ဘဲ ရာသီေသြးေပၚခ်ိန္တြင္ နာက်င္ျခင္းအမ်ိဳးအစားကို ဘယ္လိုသတ္မွတ္မလဲ?

အမ်ိဳးသမီးအမ်ားစုတြင္ (အထူးသျဖင့္ ဆယ္ေက်ာ္သက္အမ်ိဳးသမီး) လကၡဏာမ်ားမွာ သိသာထင္ရွားလြန္းသျဖင့္ ဆရာ၀န္မွ လူနာအား ေရာဂါရာဇ၀င္ကို ေမးျမန္းယံုမွ်ျဖင့္ပင္ ေရာဂါကို သတ္မွတ္ႏိုင္သည္။ ဆရာ၀န္မွ ပံုမွန္ဟုတ္ မဟုတ္ ၀မ္းဗိုက္ကို စမ္းသပ္ႏိုင္သည္။

စစ္ေဆးမႈမ်ားႏွင့္ တင္ပဆံုအတြင္းပိုင္းသို႔ စမ္းသပ္ျခင္းမ်ားကို အမ်ားအားျဖင့္ ျပဳလုပ္ေလ့မရွိေပ။ သို႔ေသာ္ ေရာဂါအခံေၾကာင့္ မဟုတ္ဘဲ ရာသီေသြးေပၚခ်ိန္တြင္ နာက်င္ျခင္းအမ်ိဳးအစားျဖစ္သည္ဟု မေသခ်ာလွ်င္ (သို႔) ေရာဂါ အခံေၾကာင့္ နာက်င္ျခင္းျဖစ္သည္ဟု သံသယရွိပါက စစ္ေဆးမႈမ်ား ျပဳလုပ္သည္။

ေရာဂါအခံေၾကာင့္ မဟုတ္ဘဲ ရာသီေသြးေပၚခ်ိန္ုုတြင္ နာက်င္ျခင္းအမ်ိဳးအစားကို ဘယ္လိုကုသမလဲ?

အမ်ိဳးသမီးအမ်ားစု၌ ရာသီေသြးဆင္းခ်ိန္တြင္ နာက်င္ျခင္းမွာ မျပင္းထန္သျဖင့္ အိမ္တြင္ပင္ ကုသႏိုင္သည္။ သို႔ေသာ္ အကယ္၍ နာက်င္ျခင္းသည္ ပိုမိုျပင္းထန္လာျပီး ေန႔စဥ္ ေဆာင္ရြက္မႈမ်ားကိုပါ ထိခိုက္လာပါက ဆရာ၀န္ႏွင့္ ျပသသင့္သည္။

အကယ္၍ ေရာဂါအခံေၾကာင့္ မဟုတ္ဘဲ ရာသီေသြးေပၚခ်ိန္ုုတြင္ နာက်င္ျခင္းအမ်ိဳးအစားျဖစ္ပါက ကုသႏိုင္သည့္ နည္းလမ္းမ်ားစြာ ရွိသည္။

·         ေရေႏြးအိတ္ကပ္ေပးျခင္း

၀မ္းဗိုက္ေအာက္ပိုင္းတြင္ ေရေႏြးပုုလင္းကို ကပ္ေပးပါက (သို႔) ေရပူျဖင့္ ေရခ်ိဳးေပးပါက နာက်င္ျခင္းကို သက္ သာေစႏိုင္သည္။ နာက်င္ျခင္းသည္ အခ်ိန္ၾကာျမင့္စြာ ျဖစ္ေပၚေလ့မရွိေပ။ ေရပူကပ္ခ်ိ္န္တြင္ ေရေႏြးပုလင္းတြင္ ေႏြးယံုသာ ထည့္ရမည္။

·         စတီး႐ြိဳက္မပါ၀င္ေသာ အေရာင္က်ေဆးႏွင့္ အနာသက္သာေဆးမ်ား (Non-steroidal anti-inflammatory painkillers)

ထိုေဆးကို ေသာက္လိုက္ပါက အမ်ိဳးသမီး ၁၀ ေယာက္တြင္ ၇ ေယာက္၌ နာက်င္ျခင္း သက္သာသြားေလ့ ရွိသည္။ ထိုေဆးမ်ားသည္ နာက်င္ျခင္းကို ျဖစ္ေပၚေစသည္ဟု ထင္ရေသာ ပ႐ိုစတဂလိုင္ဒင္ (Prostagladins) ၏ အာနိသင္ကို ပိတ္ဆို႔ေပးသည္။ ထိုအုပ္စုတြင္ ပါ၀င္ေသာ ေဆးအမ်ိဳးအစားမ်ားစြာ ရွိျပီး အမည္အမ်ိဳးမ်ိဳးျဖင့္ ေစ်းကြက္တြင္ ေတြ႔ရသည္။ စတီး႐ြိဳက္မပါ၀င္ေသာ အေရာင္က်ေဆးႏွင့္ အနာသက္သာေဆးမ်ား (Non-steroidal anti-inflammatory painkillers) ကို ေသာက္သည့္အခါ ေအာက္ပါအခ်က္မ်ားကို လိုက္နာရန္ လိုအပ္သည္။

-နာက်င္မႈစတင္ျဖစ္ေပၚသည္ႏွင့္ (သို႔) ရာသီေသြးစေပၚသည့္ အခ်ိန္၌ ပထမအၾကိမ္ ေဆးကို ေသာက္ ပါ။ အခ်ိဳ႕ေသာ ဆရာ၀န္မ်ားက ရာသီေသြးမေပၚမွီ ၁ ရက္ အလိုကတည္းက ေဆးေသာက္ ထားရန္ အၾကံျပဳေလ့ရွိသည္။  ထိုသို႔ေသာက္ထားပါက နာက်င္ျခင္းျဖစ္ေပၚျခင္းကို တားေဆးေပးလိမ့္မည္။

-ေဆးကို ရာသီလာေနစဥ္ ၂-၃ ရက္ ပုံမွန္ေသာက္ရန္ လိုအပ္သည္။ နာက်င္မွ ေဆးကို မေသာက္ပါ ႏွင့္။

-လံုေလာက္ေသာ ေဆးပမာဏကို ေသာက္ပါ။ (ေဆးကို ေလ်ာ့မေသာက္ပါႏွင့္) အကယ္၍ နာက်င္ ျခင္းသည္ မသက္သာပါက မိမိေသာက္ေနေသာ ေဆးပမာဏသည္ ေလ်ာ့နည္းေနသလားဆိုသည္ကို ဆရာ၀န္ႏွင့္ တိုင္ပင္ပါ။ ေဆးပမာဏထပ္တိုးလိုက္ပါက နာက်င္မႈ သက္သာသြားႏိုင္သည္။

-အခ်ိဳ႕ေသာ အမ်ိဳးသမီးမ်ားသည္ စတီး႐ြိဳက္မပါ၀င္ေသာ အေရာင္က်ေဆးႏွင့္ အနာသက္သာေဆး မ်ား (Non-steroidal anti-inflammatory painkillers) ကို မေသာက္သင့္ေပ။ (ဥပမာ - အစာအိမ္တြင္ အနာရွိျခင္း ၊ ပန္းနာရင္ၾကပ္ေရာဂါရွိသူမ်ား)

- ထိုေဆးကို ရာသီတစ္ၾကိမ္လာလွ်င္ ရက္အနည္းငယ္သာေသာက္ပါက ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳးျဖစ္ေပၚမူ အလြန္နည္းသည္။ ေဆးဘူးခြံႏွင့္အတူပါလာေသာ ေဆးအညြန္းတြင္ ေရးသားေဖာ္ျပထားသည့္ ျဖစ္ေပၚႏိုင္ေသာ ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳးမ်ားႏွင့္ သတိျပဳရမည့္ အခ်က္မ်ားကို ေသခ်ာစြာဖတ္ပါ။

·         ပါရာစီတေမာ (Paracetamol)

စတီး႐ြိဳက္မပါ၀င္ေသာ အေရာင္က်ေဆးႏွင့္ အနာသက္သာေဆးမ်ား (Non-steroidal anti-inflammatory painkillers) ေသာက္သံုးရန္ မသင့္သူမ်ား ျဖစ္ပါက ပါရာစီတေမာ (Paracetamol) ေသာက္ႏိုင္သည္။ သို႔မဟုတ္ စတီး႐ြိဳက္မပါ၀င္ေသာ အေရာင္က်ေဆးႏွင့္ အနာသက္သာေဆးမ်ား (Non-steroidal anti-inflammatory painkillers) ေသာက္ေသာ္လည္း မသက္သာပါက ၂ မ်ိဳးစလံုးတြဲေသာက္ႏုိင္သည္။ ေဆး ဘူးခြံတြင္ ပါလာသည့္ေဆးအညႊန္းမ်ားကို ေသခ်ာစြာ ဖတ္ျခင္းျဖင့္ အမ်ားဆံုးေသာက္ႏိုင္သည့္ ေဆးပမာဏ ကို သိရွိႏိုင္လိမ့္မည္။

·         ေဟာ္မုန္းေပါင္းစပ္ထားေသာ ေဆးလံုးမ်ား ၊ ေဆးထုပ္မ်ား (သို႔) ကြင္းမ်ား

အကယ္၍ သားဆက္ျခင္းျခင္းကိုပါ ျပဳလုပ္လိုပါက အထက္ေဖာ္ျပပါ ၃ မ်ိဳးမွ ၁ မ်ိဳးကို ေရြးခ်ယ္ႏိုင္သည္။ အကယ္၍ ေဟာ္မုန္းေဆးမ်ားသံုးေနပါက ရာသီေသြးမ်ားစြာ ဆင္းမည္မဟုတ္ေပ။ တခါတရံ ရာသီေသြးဆင္း ျခင္း ရပ္တန္႔သြားသျဖင့္ ၁ ႏွစ္တြင္ ရာသီေပၚသည္လ အနည္းငယ္သာရွိသျဖင့္ နာက်င္ျခင္းခံစားရသည့္ အေရအတြက္ကို ေလ်ာ့နည္းသြားေစလိမ့္မည္။

·         သားအိမ္အတြင္းသို႔ ပစၥည္းထည့္သည့္ နည္းလမ္း (Intrauterine system)

အကယ္၍ ေရရွည္သားဆက္ျခားလိုပါက သားအိမ္အတြင္းသို႔ ပစၥည္းတစ္မ်ိဳးကို ထည့္ထားႏိုင္သည္။ ထို ပစၥည္းသည္ လီဗိုႏိုဂ်က္စ္ထရဲ (Levonogesteral) ဟု ေခၚသည့္ ေဟာ္မုန္းတစ္မ်ိုုးကို ေျဖးေျဖးျခင္း လႊတ္ေပးသည္။ ထိုေဟာ္မုန္းသည္ သားအိမ္နံရံမ်ားကို ပါးေစသည္။ ထိုပစၥည္းသည္ သားဆက္ျခားျခင္း အတြက္ ေကာင္းမြန္သကဲ့သို႔ နာက်င္ျခင္းႏွင့္ ရာသီေသြးဆင္းသည့္ ပမာဏကိုပါ နည္းေစသည္။

·         အျခားေသာ ပ႐ိုဂ်က္စထိုဂ်င္ (Progestrogen) ပါ၀င္သည့္ သားဆက္ျခားေဆးမ်ား

အကယ္၍ သားဆက္ျခားသည့္ အာနိသင္ကိုပါ အလိုရွိပါက အျခားေရြးခ်ယ္ႏိုင္သည့္ နည္းလမ္းတစ္ခုမွာ ပ႐ိုဂ်က္စထိုဂ်င္ (Progestrogen) ပါ၀င္သည့္ အျခားေသာ သားဆက္ျခားေဆးမ်ားကို အသံုးျပဳျခင္းျဖစ္သည္။ ထိုေရြးခ်ယ္စရာနည္းလမ္းမ်ားမွာ Depo-Provera အမည္ရွိ ထိုးေဆးႏွင့္ Cerazette အမည္ရွိ ေသာက္ေဆး မ်ား ပါ၀င္သည္။

·         အေရျပားေအာက္ကို ျမွုဳပ္ထည့္ရေသာ လွ်ပ္စစ္ျဖင့္ အာ႐ုံေၾကာကို လႈပ္ေဆာ္ေပးသည့္ စက္ပစၥည္း (Intra- scutaneous electrical nerve stimulation machine)

ထိုအမ်ိဳးအစားသည္ ေဆးမေသာက္လိုသူမ်ားအတြက္ ေရြးခ်ယ္ႏိုင္သည့္ နည္းလမ္းတစ္ခုျဖစ္သည္။ ထိုစက္ ပစၥည္းမွ ေသးငယ္ေသာ လွ်ပ္စစ္စီးေၾကာင္းကို ထုတ္လႊတ္ေပးသည္။ ထိုစက္သည္ နာက်င္ျခင္းမ်ားအတြက္ အာ႐ံုေၾကာမ်ားမွ ဦးေႏွာက္သို႔ ပို႔လႊတ္ေပးေသာ သတင္းအခ်က္အလက္မ်ားကို အေႏွာက္အယွက္ေပးသည္။ သို႔ေသာ္ ထိုနည္းလမ္းမွာ ဖြံ႔ျဖိဳးျပီးႏိုင္ငံမ်ားတြင္သာ အသံုးျပဳႏိုင္သည္။

·         အျခားေသာေဆးမ်ား

အကယ္၍ အထက္ေဖာ္ျပပါနည္းလမ္းမ်ားျဖင့္ မသက္သာပါက အျခားေသာ ေဆးအမ်ိဳးမ်ိဳးကိုလည္း စမ္းသပ္ သင့္သည္။ ဥပမာ - ရာသီစက္၀န္းကို အေႏွာင့္အယွက္ျဖစ္ေစႏိုင္သည့္ ေဆးမ်ားကို တခါတရံ အသံုးျပဳသင့္ သည္။ ထိုေဆးမ်ားသည္ အျမဲတမ္း အသံုးျပဳေလ့ရွိေသာ ေဆးမ်ားမဟုုတ္ေပ။ အဘယ္ေၾကာင့္ဆိုေသာ္ ထိုေဆးမ်ား၏ ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳးသည္ ျပႆနာတစ္ခုျဖစ္ျပီး ထိုေဆးႏွင့္ ပတ္သက္၍ ျပဳလုပ္ထားေသာ သုေတသနမ်ားမွာ အလြန္နည္းေသာေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။

·         အျခားေသာ ေဆးမ်ားျဖင့္ ကုသျခင္း

ရာသီလာစဥ္ နာက်င္ျခင္းအတြက္ အျခားေသာ ေဆးမ်ားျဖင့္ ကုသသည့္နည္းလမ္းကို ေထာက္ခံထားေသာ အေထာက္အထားမ်ားမွာ လံုေလာက္မႈ မရွိေပ။ ဥပမာ - ေဆးဘက္၀င္အပင္မ်ား (သို႔) အစားအေသာက္ဆိုင္ ရာ ျဖည့္စြက္မႈမ်ား ၊ ဓာတ္အပ္စိုက္ျခင္း ၊ ေလ့က်င့္ခန္းမ်ားျပဳလုပ္ျခင္းႏွင့္ ေက်ာ႐ိုးမ်ားကိုႏွိပ္နယ္ေပးျခင္း။ အခ်ိဳ႕ေသာ သုေတသနအနည္းငယ္က အထက္ေဖာ္ျပပါနည္းလမ္းအခ်ိဳ႕ေသာ နာက်င္ျခင္းအတြက္ အေထာက္ အကူျဖစ္သည္ဟုဆိုေသာ္လည္း မည္မွ်အထိ အာနိသင္ရွိသည္မွာမူ မရွင္းလင္းေပ။ အထက္ေဖာ္ျပပါ ကုသမႈ မ်ားသည္ ရာသီေသြးဆင္းခ်ိန္တြင္ နာက်င္ျခင္းအတြက္ အကူအညီျဖစ္ မျဖစ္ ေလ့လာမႈမ်ား ပိုမိုျပဳလုပ္ရန္ လို ေသးသည္။ ထိုေဆးမ်ားသည္ အျခားမိမိေသာက္ေနေသာ ေဆးမ်ားအေပၚတြင္လည္း အေႏွာက္အယွက္ျဖစ္ ေစႏိုင္သည္ကို သတိျပဳရန္ လိုအပ္သည္။

ေရာဂါအခံေၾကာင့္ ရာသီေသြးေပၚခ်ိန္တြင္ နာက်င္ျခင္း (Secondary Dysmenorrhoea)

ေရာဂါအခံေၾကာင့္ ရာသီေသြးေပၚခ်ိန္တြင္ နာက်င္ျခင္း (Secondary Dysmenorrhoea) ကို ျဖစ္ေပၚေစေသာ အေၾကာင္းမ်ာက ဘာလဲ?

တခါတရံ သားအိမ္ (သို႔) တင္ပဆံုခြက္အတြင္းတြင္ ရွိေသာ ျပႆနာမ်ားေၾကာင့္လည္း ရာသီေသြးဆင္းခ်ိန္တြင္ နာက်င္ႏိုင္သည္။ ဥပမာ - သားအိမ္နံရံပံုမွန္မဟုတ္ျခင္း(Endometriosis)၊ သားအိမ္တြင္ အလံုးရွိျခင္း (Fibroids)၊ သားအိမ္အတြင္းႏွင့္ မ မ်ိဳးဥျပြန္ မ်ားအတြင္းသို႔ ေရာဂါပိုးမ်ား ၀င္ေရာက္ျခင္း ။

ေရာဂါအခံေၾကာင့္ ရာသီေသြးေပၚခ်ိန္တြင္ နာက်င္ျခင္း (Secondary Dysmenorrhoea) ၏ လကၡဏာမ်ားဟာ ဘာလဲ?

အဓိကျဖစ္ေပၚေသာ လကၡဏာမွာ ရာသီလာေနစဥ္အတြင္း ၀မ္းဗိုက္ေအာက္ပိုင္း နာက်င္ျခင္းျဖစ္သည္။ ထိုအမ်ိဳး အစားတြင္ ယခင္ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာက ရာသီလာစဥ္ မည္သည့္ ေ၀ဒနာမွ် မခံစားရျခင္း (သို႔) အနည္းငယ္သာ ခံစား ရေသာ္လည္း ေနာက္ပိုင္းမွ အလြန္ နာက်င္သည့္ ေ၀ဒနာကို ခံစားရျခင္းျဖစ္သည္။

ေအာက္တြင္ေပးထားေသာ အခ်က္မ်ားသည္ ေရာဂါအခံေၾကာင့္ ရာသီေသြးေပၚခ်ိန္တြင္ နာက်င္ျခင္း (Secondary Dysmenorrhoea) အမ်ိဳးအစားတြင္ ေတြ႔ရသည္။

·         အကယ္၍ နာက်င္မႈ ပံုစံေျပာင္းလဲလာလွ်င္။ ဥပမာ - အကယ္၍ ရာသီေသြးဆင္းခ်ိန္တြင္ နာက်င္ျခင္းသည္ ပံုမွန္အခ်ိန္မ်ားထက္ ပို၍ နာက်င္ျခင္း (သို႔) ပို၍ ရွည္ၾကာျခင္း။ အခ်ိဳ႕ေသာ အမ်ိဳးသမီးမ်ားတြင္ ေရာဂါအခံ ေၾကာင့္ ရာသီေသြးဆင္းခ်ိန္ နာက်င္ပါက ရာသီေသြးမစတင္မွီ ရက္မ်ားစြာ အလိုကတည္းကပင္ နာက်င္မႈ စတင္ျပီး ရာသီေသြးဆင္းေနသည့္ ရက္မ်ားတြင္လည္း နာက်င္ဆဲ ျဖစ္သည္။ (ထိုအခ်က္သည္ ပထမအမ်ိဳး အစားတြင္ ျဖစ္ခဲသည္။)

·         အကယ္၍ အျခားေသာ လကၡဏာမ်ား ရွိလွ်င္ - ဥပမာ -

-        ရာသီေသြး ပံုမွန္မေပၚျခင္း။

-        ရာသီေသြးဆင္းခ်ိန္ မဟုတ္ဘဲ ေသြးဆင္းျခင္း

-        ရာသီေသြးဆင္းခ်ိန္မဟုတ္ဘဲ နာက်င္ျခင္း။

-        ရာသီေသြးဆင္းပါက ပံုမွန္ထက္ ပမာဏပိုမ်ားျခင္း။

-        ေယာနိလမ္းေၾကာင္းမွ အရည္မ်ားဆင္းျခင္း။

-        လိင္ဆက္ဆံစဥ္ နာက်င္ျခင္း။

-        မစင္သြားသည့္ လမ္းေၾကာင္းတြင္ နာက်င္ျခင္း။

အကယ္၍ အထက္ပါအခ်က္မ်ား ျဖစ္ေပၚလာပါက ဆရာ၀န္ႏွင့္ အျမန္ဆံုးျပသသင့္သည္။

ေရာဂါအခံေၾကာင့္ ရာသီေသြးေပၚခ်ိန္တြင္ နာက်င္ျခင္း (Secondary Dysmenorrhoea)

အကယ္၍ ေရာဂါအခံေၾကာင့္ ရာသီေသြးေပၚခ်ိန္တြင္ နာက်င္ျခင္းျဖစ္သည္ဟု ဆရာ၀န္မွ သံသယျဖစ္ပါက စစ္ေဆး စမ္းသပ္မႈမ်ား ျပဳလုပ္ေပလိမ့္မည္။ ထိုစစ္ေဆးမႈမ်ားတြင္ သားအိမ္ႏွင့္ တင္ပဆံုမ်ားအတြင္းသို႔ စစ္ေဆးသည့္အျပင္ ၀မ္းဗိုက္ကိုလည္း စစ္ေဆးသည္။ ထိုသို႔ ျပဳလုပ္ရျခင္းမွာ နာက်င္ျခင္းကို ျဖစ္ေစေသာ အေၾကာင္းအရာကို ရွာေဖြရန္ ျဖစ္သည္။ ဥပမာ - သားအိမ္တြင္ အလံုးတည္ျခင္း။ ေရာဂါပိုး၀င္ေရာက္ျခင္း ရွိ ၊ မရွိ သိရွိႏိုင္ရန္အတြက္ ဆရာ၀န္မွ စစ္ေဆးေနစဥ္အတြင္း ဂြမ္းစျဖင့္ နမူနာမ်ားကို ယူေပလိမ့္မည္။

အကယ္၍ ဆရာ၀န္မွ လူနာသည္ ေရာဂါအခံေၾကာင့္ ရာသီလာေနစဥ္အတြင္း နာက်င္ျခင္းျဖစ္သည္ဟု ယံုၾကည္ပါက အျခားေသာ စစ္ေဆးမႈမ်ား ခံယူရန္ အထူးကုဆရာ၀န္ထံ လႊဲေပးလိမ့္မည္။ အျခားျပဳလုပ္ရမည့္ စစ္ေဆးမႈမ်ားသည္ နာက်င္ျခင္းကို ျဖစ္ေပၚေစေသာ အေၾကာင္းအရာေပၚမူတည္သည္။ အျခားေသာ ျပဳလုပ္ႏိုင္သည့္ စစ္ေဆးမႈမ်ားမွာ -

·         သားအိမ္ႏွင့္ တင္ပဆံုအတြင္းရွိ ကလီစားမ်ားကို အာထရာေဆာင္း႐ိုက္ျခင္း။

·         သားအိမ္အတြင္းသို႔ တယ္လီစကုပ္ျဖင့္ ၾကည့္ျခင္း။

·         တင္ပဆံုအတြင္းရွိ ကလီစားမ်ားကို တယ္လီစကုပ္ျဖင့္ ၾကည့္ျခင္းတို႔ျဖစ္သည္။

ေရာဂါအခံေၾကာင့္ ရာသီေသြးေပၚခ်ိန္တြင္ နာက်င္ျခင္း (Secondary Dysmenorrhoea) ကို ဘယ္လိုကုသမလဲ?

ေရာဂါအခံေၾကာင့္ ရာသီေသြးေပၚခ်ိန္တြင္ နာက်င္ျခင္း (Secondary Dysmenorrhoea) ကို ကုသႏိုင္သည့္နည္းလမ္း မ်ားသည္ ျဖစ္ေပၚေစေသာ အေၾကာင္းအရာေပၚမူတည္သည္။ (ဥပမာ - သားအိမ္နံရံပံုမွန္မဟုတ္ျခင္း  (Endometriosis)၊ သားအိမ္တြင္ အလံုးရွိျခင္း(Fibroids)၊ သားအိမ္အတြင္းႏွင့္ မ မ်ိဳးဥျပြန္ မ်ားအတြင္းသို႔ ေရာဂါပိုးမ်ား ၀င္ေရာက္ျခင္း ။ ဥပမာပါ ေရာဂါမ်ား၏ အေသးစိတ္ကို သီးျခားေခါင္းစဥ္မ်ားျဖင့္ ေဖာ္ျပေပးထားျပီး ထိုေဆာင္းပါးမ်ားတြင္ ကုသနည္း ကိုပါ ေဖာ္ျပေပးသြားပါမည္။)

အကယ္၍ သားအိမ္အတြင္းသို႔ ပစၥည္းထည့္ထားသူျဖစ္ျပီး ရာသီလာခ်ိန္ နာက်င္ပါက ပထမအမ်ိဳးအစားတြင္ ပါ၀င္သည့္ ကုသမႈနည္းလမ္းမ်ားအတိုင္း ကုသပါက သက္သာေပလိမ့္မည္။ သို႔ေသာ္ အခ်ိဳ႕ေသာ အမ်ိဳးသမီးမ်ားတြင္ လကၡဏာမ်ားမသက္သာပါက သားအိမ္အတြင္းထည့္ထားေသာ သားဆက္ျခားပစၥည္းကို ျပန္ထုတ္ရန္ လိုအပ္သည္။

သတိျပဳရန္

အထက္တြင္ ေဖာ္ျပထားေသာ အခ်က္အလက္မ်ားမွာ မိမိတို႔ကိုယ္တိုင္ ေရာဂါရွာေဖြျခင္းႏွင့္ ေဆး၀ါးကုသ ျခင္းမ်ား ျပဳလုပ္ရန္အတြက္ မဟုတ္ပဲ မိမိတြင္ ျဖစ္ေပၚေနေသာေရာဂါအေျခအေန မ်ားကို ေစာလ်င္စြာ သတိထားမိေစရန္ ႏွင့္ က်န္းမာေရးဗဟုသုတမ်ား တိုးပြားေစရန္သာ ရည္ရြယ္ပါသည္။ ေရာဂါရွာေဖြျခင္းႏွင့္ ေဆး၀ါးကုသျခင္းမ်ားကိုမူ တတ္သိကၽြမ္းက်င္ေသာ ဆရာ၀န္မ်ားႏွင့္သာ တိုင္ပင္ျပသ၍  ကုသမႈခံယူသင့္ ပါသည္။ အထက္ပါ အေၾကာင္းအရာမ်ား ႏွင့္ ပတ္သက္ေသာ က်န္းမာေရးဆိုင္ရာ ေမးခြန္းမ်ား ေမးလိုလွ်င္ အေမးအျဖက႑ ( Forum) တြင္ Register ျပဳလုပ္၍ လြတ္လပ္စြာ ေမးျမန္းႏိုင္ပါသည္။

from...www.myanmarhealthcentre.com