ပါးစပ္ျဖင့္လိင္ဆက္ဆံျခင္းသည္ စိတ္ခ်ရပါသလား?

ပါးစပ္ျဖင့္လိင္ဆက္ဆံျခင္းသည္ စိတ္ခ်ရပါသလား?

-ပါးစပ္ ျဖင့္ လိင္ဆက္ဆံလွ်င္ အႏၲရာယ္ မရွိႏိုင္ဘူးလို႔ လူအမ်ားစု အမွတ္မွားေနၾကပါတယ္။တကယ္က ပါးစပ္ျဖင့္လိင္ဆက္ဆံျခင္းျဖင့္ လိင္လမ္းေရယုံ ႏွင့္ ဆီးပူေညာင္က် ေရာဂါအျပင္ အျခားေသာ လိင္မွတဆင့္ ကူးစက္တတ္ေသာ ေရာဂါမ်ား ျဖစ္ပြားကူးစက္ႏိုင္ပါတယ္။ WHO မွစစ္တမ္းမ်ားအရ ကမာၻႏွင့္အဝန္း တစ္ရက္လွ်င္ လူတစ္သန္းကူးစက္ခံေနရတာ ကိုေတြ႕ရပါတယ္။

ပါးစပ္ကိုလိင္ဆက္ဆံျခင္းျဖင့္ကူးစက္ႏိုင္ေသာလိင္မွတဆင့္ကူးစက္သည့္ေရာဂါမ်ား

-ပါးစပ္အားလိင္ဆက္ဆံျခင္းျဖင့္ ကူးစက္မႈအျဖစ္အမ်ားဆုံးေရာဂါေတြကေတာ့

၁.လိင္လမ္း ေရယုံ (genital herpes)
-လိင္လမ္းေရယုံ ဆိုတာ ေရယုံ ရွိသူႏွင့္ မိန္းမကိုယ္၊ ပါးစပ္၊ စအို အစရွိေသာ ဒြါရမ်ားႏွင့္ ဆက္ဆံျခင္းျဖင့္ ကူးစက္တတ္တဲ့ ဗိုင္းရပ္စ္တစ္မ်ိဳးေၾကာင့္ျဖစ္ေသာ ေရာဂါျဖစ္ပါတယ္။ ကူးစက္လြယ္တဲ့ ေရာဂါတစ္မ်ိဳးလည္းျဖစ္ပါတယ္။
-ဦးစြာျဖစ္တဲ့ ေရာဂါလကၡဏာေတြကေတာ့ လိင္အဂၤါနားတြင္ နာက်င္ေသာ အရည္ၾကည္ဖုေလးမ်ား ေပါက္ျခင္းပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ထိုအၾကည္ဖု ေလးမ်ားမွာ တင္ပါး၊ ေပါင္ ႏွင့္ အနီးနားရွိ အဂၤါမ်ားသို႔ လည္းျပန႔္ပြားေစတတ္ပါတယ္။ ေရယုံ အမ်ိဳးအစား အေပၚမူတည္ၿပီး ပါးစပ္၊ လွ်ာ ႏွင့္ ႏႈတ္ခမ္း တို႔တြင္လည္းျဖစ္တတ္ပါတယ္။
-ထိုအရည္ၾကည္ဖု ေလးမ်ားကို ကြန္ဒုံး ႏွင့္ အျခားေသာ အကာအကြယ္ မ်ား ျဖင့္ ကာကြယ္ရန္ မျဖစ္ႏိုင္ေသာ ေၾကာင့္ ကြန္ဒုံးသည္ လိင္လမ္းေရယုံ ျပန႔္ပြား ျခင္းကို ကာကြယ္မေပးႏိုင္ပါ။
-ထို႔အျပင္ ပါးစပ္ေရယုံ ေပါက္ေနသူမ်ား အေနႏွင့္လည္း ပါးစပ္ျဖင့္လိင္ဆက္ဆံပါက အဆိုပါ ေရယုံမွာဆက္ဆံေဖာ္၏ လိင္အဂၤါသို႔ကူးစက္ႏိုင္ပါတယ္။
-ေရယုံမွာကုသ၍အရွင္းမေပ်ာက္ေသာ္လည္း ေဆးမ်ားျဖင့္ေရာဂါကို သက္သာေစႏိုင္ပါတယ္။

၂.ဆီးပူေညာင္းက် ေခၚ ဂႏိုေရာဂါ (gonorrhea)
-ဂႏိုေရာဂါ မွာ ေရာဂါ ရွိသူ၏ ဖိုမလိင္အဂၤါ၊ ပါးစပ္၊ စအို တို႔ ႏွင့္ လိင္ဆက္ဆံ ထိေတြ႕ မႈေၾကာင့္ ကူးစက္ျပန႔္ပြားတတ္ေသာ ဘက္တီးရီးယားေရာဂါ တစ္မ်ိဳးပဲျဖစ္ပါတယ္။
-ဂႏိုေရာဂါ ၏ျဖစ္တတ္တဲ့ ေရာဂါလကၡဏာေတြကေတာ့
•လိင္အဂၤါမွ အရည္မ်ားက်ျခင္း
•ဗိုက္နာျခင္း
•ဆီးသြား လွ်င္ ယားျခင္း၊ နာျခင္း
•အမ်ိဳးသား လိင္အဂၤါမွ အျဖဴ၊ အဝါ ႏွင့္ အစိမ္းေရာင္အရည္မ်ားက်ျခင္း
•ရာသီ စပ္ၾကား ေသြးဆင္းျခင္း တို႔ျဖစ္တတ္ပါတယ္။

-ဂႏိုေရာဂါ ဟာကုသ၍ေပ်ာက္ကင္း ႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ မကုသပဲထားပါက ျပင္းထန္ေသာဆိုးက်ိဳးမ်ား ခံစားရ ႏိုင္ပါတယ္။ အမ်ိဳးသမီးမ်ား တြင္ မကုသပဲ ထားပါက တင္ပါးဆုံတြင္း အဂၤါမ်ား ေရာင္ရမ္းျခင္းကို ျဖစ္ႏိုင္ေသာေၾကာင့္သတိထားသင့္ပါတယ္။ထိုမွ်သာမက ဂႏိုေရာဂါဟာၿမဳံျခင္းကိုလည္းျဖစ္ေစႏိုင္ပါတယ္။

၃.ကာလသားေရာဂါ
-ကာလသားေရာဂါဟာလည္း အထက္တြင္ေဖာ္ျပထားေသာ ေရာဂါမ်ား ကဲ့သို႔ပင္ အနာ ႏွင့္ ကိုယ္အဂၤါမ်ား ထိေတြ႕မႈမွတဆင့္ ကူးစပ္တတ္ပါတယ္။
-ကာလသားေရာဂါ ေရာဂါဟာ ကုသ၍ေပ်ာက္ကင္းႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ မကုပဲထားပါက ကိုယ္တြင္းအဂၤါအစိတ္အပိုင္းမ်ားပ်က္စီးျခင္း၊ ဒီမန္းရွားေရာဂါ(dementia) ႏွင့္ အျခားေသာ ႀကီးမားသည့္ဆိုးက်ိဳးမ်ား ျဖစ္ေစတတ္ပါတယ္။
-ေရာဂါ၏ အစပိုင္းတြင္ ေသးငယ္ေသာအရည္ဖု ကဲ့သို႔ အနာမ်ား ေပၚလာတတ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ပါးစပ္ႏွင့္ဆက္ဆံျခင္းေၾကာင့္ ေရာဂါကူးစက္ခံရသူ ၏ လိင္အဂၤါႏွင့္ ပါးစပ္တြင္ အဆိုပါ အနာေလးမ်ား ေပါက္တတ္တာကို ေတြ႕ရပါတယ္။
-ေရာဂါ ၏ ေနာက္ပိုင္းတြင္ ႏွလုံး ႏွင့္ ဦးေႏွာက္ ကဲ့ သို႔ အေရးႀကီးေသာ ခႏၲာကိုယ္ အစိတ္အပိုင္းမ်ားကို ထိခိုက္ႏိုင္ေသာေၾကာင့္သတိထားသင့္ပါတယ္။

၄.အျခားေသာ ေရာဂါမ်ား
ေအာက္ပါေရာဂါမ်ားမွာ ပါးစပ္ျဖင့္ဆက္ဆံျခင္းေၾကာင့္ကူးစက္ႏိုင္ေျခနည္းေသာ္လည္း ကူးစက္ျဖစ္ပြား ႏိုင္ပါတယ္။
•ကလားမိုင္းဒီးယား(Chlamydia) – ဖိုမအဂၤါ၊ပါးစပ္၊ စအို တို႔မွတဆင့္ ျပန႔္ပြားႏိုင္ပါတယ္။ အမ်ားအားျဖင့္ေရာဂါလကၡဏာ မျပတတ္ေပမယ့္ ဆီးသြားရခက္ျခင္း၊ လိင္အဂၤါယားျခင္း၊ နာျခင္းတို႔ျဖစ္တတ္ပါတယ္။
•Pubic Lice(ဆီးခုံသန္း) -pubic lice ဆိုတာ ဆီးခုံေမြးတြင္ ေနေသာ ေသးငယ္ေသာ အင္းစက္မ်ားျဖစ္ပါတယ္။ အဆိုပါအင္းစက္ မ်ားမွာ ကိုယ္ခႏၶာထိေတြ႕ မႈမွတဆင့္ တစ္ဦး ေပၚ တစ္ဦး ကူးစက္ျပန႔္ပြားေစကာ ဆီးခုံတဝိုက္တြင္ ယားယံျခင္း၊ နီရဲျခင္း၊ နာျခင္းတို႔ ျဖစ္ေစတတ္ပါတယ္။
•အသည္းေရာင္ အသားဝါ ဘီ ႏွင့္ စီ- ဗိုင္းရပ္စ္ေၾကာင့္ ျဖစ္သည့္ အသည္းအားထိခိုက္ေစေရာဂါျဖစ္ပါတယ္။ ေရာဂါရွိေသာ ခႏၲာကိုယ္အရည္မ်ား (ေသြး၊ သုတ္ရည္) အစရွိသည္တို႔ ႏွင့္ထိေတြ႕မိျခင္းေၾကာင့္ ကူးစက္ျပန႔္ပြားႏိုင္ပါတယ္။
•လိင္အဂၤါႂကြက္ႏို႔- human papilloma virus(HPV) ပိုးေၾကာင့္ျဖစ္ၿပီး လိင္အဂၤါတဝိုက္တြင္ အက်ိတ္၊ အဖုမ်ား ေပါက္ျခင္းျဖစ္ပါတယ္။ ေရာဂါလကၡဏာဆိုး႐ြားစြာျပသေလ့မရွိေသာ္လည္း အခ်ိဳ႕ေသာ သူမ်ားတြင္ လိင္အဂၤါ ႏွင့္အနီးတဝိုက္တြင္ နာျခင္း၊ ယားျခင္းတို႔ ျဖစ္တတ္ပါတယ္။

-ပါးစပ္ျဖင့္လိင္ဆက္ဆံေပးျခင္း ႏွင့္ HIV
HIV ဟာ ေသြး၊ မိခင္ႏို႔ ၊ မိန္းမကိုယ္မွထြက္ေသာ အရည္ ႏွင့္ သုတ္ရည္တို႔တြင္ ရွိတတ္ပါတယ္။ ေရာဂါကူးစက္ဖို႔ဆိုလွ်င္ ေရာဂါရွိသူ၏ အဆိုပါအရည္တစ္မ်ိဳးမ်ိဳးက အျခားသူ၏ ေသြးလမ္းေၾကာင္းထဲသို႔ ဝင္ေရာက္ရန္လိုအပ္ပါတယ္။
ထိုသို႔ျဖစ္ႏိုင္ေသာအေျခအေန ၃ ရပ္မွာ
၁.အနာမွတဆင့္ ဝင္ေရာက္ႏိုင္ျခင္း လည္းေကာင္း
၂.မိန္းမကိုယ္ကဲ့သို႔ အက်ိအခြဲ်အလႊာ (mucous membrane) မွတဆင့္ လည္းေကာင္း
၃.ေသြးေၾကာထဲ သို႔တိုက္႐ိုက္ထိေတြ႕ျခင္း(ဥပမာ-ေဆးထိုးအပ္အတူသုံးျခင္း) ျဖင့္လည္းေကာင္း ကူးစက္ႏိုင္ပါတယ္။
-ပါးစပ္ႏွင့္ဆက္ဆံျခင္းမွာ ေသြးလမ္းေၾကာင္းႏွင့္တိုက္႐ိုက္ေတြ႕ထိမႈမရွိေပ။ သို႔ေသာ္ ပါးစပ္ထဲတြင္ အနာျဖစ္ေနပါက ေသြးလမ္းေၾကာင္းႏွင့္ ထိေတြ႕ၿပီး ကူးစက္ႏိူင္တာကို သတိျပဳရမွာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။

ဘယ္လိုကာကြယ္မလဲ?
-ေအာက္ပါလုပ္ေဆာင္ခ်က္မ်ားျဖင့္အထက္တြင္ေဖာ္ျပထားေသာေရာဂါမ်ား ကူးစက္မႈကို အထိုက္အေလ်ာက္ ေလွ်ာ့ခ်ႏိုင္မွာျဖစ္ပါတယ္။
•လိင္မွတဆင့္ ကူးစက္တတ္ေသာေရာဂါမ်ားရွိ/မရွိပုံမွန္စစ္ကာ မိမိ၏ ဆက္ဆံေဖာ္အား လည္းပုံမွန္ စစ္ရန္တိုက္တြန္းျခင္း၊
•တစ္လင္တစ္မယား စနစ္က်င့္သုံးျခင္း
•အကာအကြယ္မဲ့ လိင္ဆက္ဆံျခင္းကိုေရွာင္ျခင္း
•ေရာဂါရွိသူ ႏွင့္ လိင္ဆက္ဆံမႈမျပဳျခင္း
•ေရာဂါျဖစ္ပါက အျမန္ကုသျခင္းျဖင့္ ေရာဂါျပန႔္ပြားမႈကို ေလွ်ာ့ခ်ႏိုင္မွာျဖစ္ပါတယ္။

Dr.Z

Unicode
ပါးစပ်ဖြင့်လိင်ဆက်ဆံခြင်းသည် စိတ်ချရပါသလား?

-ပါးစပ် ဖြင့် လိင်ဆက်ဆံလျှင် အန္တရာယ် မရှိနိုင်ဘူးလို့ လူအများစု အမှတ်မှားနေကြပါတယ်။တကယ်က ပါးစပ်ဖြင့်လိင်ဆက်ဆံခြင်းဖြင့် လိင်လမ်းရေယုံ နှင့် ဆီးပူညောင်ကျ ရောဂါအပြင် အခြားသော လိင်မှတဆင့် ကူးစက်တတ်သော ရောဂါများ ဖြစ်ပွားကူးစက်နိုင်ပါတယ်။ WHO မှစစ်တမ်းများအရ ကမ္ဘာနှင့်အဝန်း တစ်ရက်လျှင် လူတစ်သန်းကူးစက်ခံနေရတာ ကိုတွေ့ရပါတယ်။

ပါးစပ်ကိုလိင်ဆက်ဆံခြင်းဖြင့်ကူးစက်နိုင်သောလိင်မှတဆင့်ကူးစက်သည့်ရောဂါများ

-ပါးစပ်အားလိင်ဆက်ဆံခြင်းဖြင့် ကူးစက်မှုအဖြစ်အများဆုံးရောဂါတွေကတော့

၁.လိင်လမ်း ရေယုံ (genital herpes)
-လိင်လမ်းရေယုံ ဆိုတာ ရေယုံ ရှိသူနှင့် မိန်းမကိုယ်၊ ပါးစပ်၊ စအို အစရှိသော ဒွါရများနှင့် ဆက်ဆံခြင်းဖြင့် ကူးစက်တတ်တဲ့ ဗိုင်းရပ်စ်တစ်မျိုးကြောင့်ဖြစ်သော ရောဂါဖြစ်ပါတယ်။ ကူးစက်လွယ်တဲ့ ရောဂါတစ်မျိုးလည်းဖြစ်ပါတယ်။
-ဦးစွာဖြစ်တဲ့ ရောဂါလက္ခဏာတွေကတော့ လိင်အင်္ဂါနားတွင် နာကျင်သော အရည်ကြည်ဖုလေးများ ပေါက်ခြင်းပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ထိုအကြည်ဖု လေးများမှာ တင်ပါး၊ ပေါင် နှင့် အနီးနားရှိ အင်္ဂါများသို့ လည်းပြန့်ပွားစေတတ်ပါတယ်။ ရေယုံ အမျိုးအစား အပေါ်မူတည်ပြီး ပါးစပ်၊ လျှာ နှင့် နှုတ်ခမ်း တို့တွင်လည်းဖြစ်တတ်ပါတယ်။
-ထိုအရည်ကြည်ဖု လေးများကို ကွန်ဒုံး နှင့် အခြားသော အကာအကွယ် များ ဖြင့် ကာကွယ်ရန် မဖြစ်နိုင်သော ကြောင့် ကွန်ဒုံးသည် လိင်လမ်းရေယုံ ပြန့်ပွား ခြင်းကို ကာကွယ်မပေးနိုင်ပါ။
-ထို့အပြင် ပါးစပ်ရေယုံ ပေါက်နေသူများ အနေနှင့်လည်း ပါးစပ်ဖြင့်လိင်ဆက်ဆံပါက အဆိုပါ ရေယုံမှာဆက်ဆံဖော်၏ လိင်အင်္ဂါသို့ကူးစက်နိုင်ပါတယ်။
-ရေယုံမှာကုသ၍အရှင်းမပျောက်သော်လည်း ဆေးများဖြင့်ရောဂါကို သက်သာစေနိုင်ပါတယ်။

၂.ဆီးပူညောင်းကျ ခေါ် ဂနိုရောဂါ (gonorrhea)
-ဂနိုရောဂါ မှာ ရောဂါ ရှိသူ၏ ဖိုမလိင်အင်္ဂါ၊ ပါးစပ်၊ စအို တို့ နှင့် လိင်ဆက်ဆံ ထိတွေ့ မှုကြောင့် ကူးစက်ပြန့်ပွားတတ်သော ဘက်တီးရီးယားရောဂါ တစ်မျိုးပဲဖြစ်ပါတယ်။
-ဂနိုရောဂါ ၏ဖြစ်တတ်တဲ့ ရောဂါလက္ခဏာတွေကတော့
•လိင်အင်္ဂါမှ အရည်များကျခြင်း
•ဗိုက်နာခြင်း
•ဆီးသွား လျှင် ယားခြင်း၊ နာခြင်း
•အမျိုးသား လိင်အင်္ဂါမှ အဖြူ၊ အဝါ နှင့် အစိမ်းရောင်အရည်များကျခြင်း
•ရာသီ စပ်ကြား သွေးဆင်းခြင်း တို့ဖြစ်တတ်ပါတယ်။

-ဂနိုရောဂါ ဟာကုသ၍ပျောက်ကင်း နိုင်ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် မကုသပဲထားပါက ပြင်းထန်သောဆိုးကျိုးများ ခံစားရ နိုင်ပါတယ်။ အမျိုးသမီးများ တွင် မကုသပဲ ထားပါက တင်ပါးဆုံတွင်း အင်္ဂါများ ရောင်ရမ်းခြင်းကို ဖြစ်နိုင်သောကြောင့်သတိထားသင့်ပါတယ်။ထိုမျှသာမက ဂနိုရောဂါဟာမြုံခြင်းကိုလည်းဖြစ်စေနိုင်ပါတယ်။

၃.ကာလသားရောဂါ
-ကာလသားရောဂါဟာလည်း အထက်တွင်ဖော်ပြထားသော ရောဂါများ ကဲ့သို့ပင် အနာ နှင့် ကိုယ်အင်္ဂါများ ထိတွေ့မှုမှတဆင့် ကူးစပ်တတ်ပါတယ်။
-ကာလသားရောဂါ ရောဂါဟာ ကုသ၍ပျောက်ကင်းနိုင်ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် မကုပဲထားပါက ကိုယ်တွင်းအင်္ဂါအစိတ်အပိုင်းများပျက်စီးခြင်း၊ ဒီမန်းရှားရောဂါ(dementia) နှင့် အခြားသော ကြီးမားသည့်ဆိုးကျိုးများ ဖြစ်စေတတ်ပါတယ်။
-ရောဂါ၏ အစပိုင်းတွင် သေးငယ်သောအရည်ဖု ကဲ့သို့ အနာများ ပေါ်လာတတ်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် ပါးစပ်နှင့်ဆက်ဆံခြင်းကြောင့် ရောဂါကူးစက်ခံရသူ ၏ လိင်အင်္ဂါနှင့် ပါးစပ်တွင် အဆိုပါ အနာလေးများ ပေါက်တတ်တာကို တွေ့ရပါတယ်။
-ရောဂါ ၏ နောက်ပိုင်းတွင် နှလုံး နှင့် ဦးနှောက် ကဲ့ သို့ အရေးကြီးသော ခန္တာကိုယ် အစိတ်အပိုင်းများကို ထိခိုက်နိုင်သောကြောင့်သတိထားသင့်ပါတယ်။

၄.အခြားသော ရောဂါများ
အောက်ပါရောဂါများမှာ ပါးစပ်ဖြင့်ဆက်ဆံခြင်းကြောင့်ကူးစက်နိုင်ခြေနည်းသော်လည်း ကူးစက်ဖြစ်ပွား နိုင်ပါတယ်။
•ကလားမိုင်းဒီးယား(Chlamydia) – ဖိုမအင်္ဂါ၊ပါးစပ်၊ စအို တို့မှတဆင့် ပြန့်ပွားနိုင်ပါတယ်။ အများအားဖြင့်ရောဂါလက္ခဏာ မပြတတ်ပေမယ့် ဆီးသွားရခက်ခြင်း၊ လိင်အင်္ဂါယားခြင်း၊ နာခြင်းတို့ဖြစ်တတ်ပါတယ်။
•Pubic Lice(ဆီးခုံသန်း) -pubic lice ဆိုတာ ဆီးခုံမွေးတွင် နေသော သေးငယ်သော အင်းစက်များဖြစ်ပါတယ်။ အဆိုပါအင်းစက် များမှာ ကိုယ်ခန္ဓာထိတွေ့ မှုမှတဆင့် တစ်ဦး ပေါ် တစ်ဦး ကူးစက်ပြန့်ပွားစေကာ ဆီးခုံတဝိုက်တွင် ယားယံခြင်း၊ နီရဲခြင်း၊ နာခြင်းတို့ ဖြစ်စေတတ်ပါတယ်။
•အသည်းရောင် အသားဝါ ဘီ နှင့် စီ- ဗိုင်းရပ်စ်ကြောင့် ဖြစ်သည့် အသည်းအားထိခိုက်စေရောဂါဖြစ်ပါတယ်။ ရောဂါရှိသော ခန္တာကိုယ်အရည်များ (သွေး၊ သုတ်ရည်) အစရှိသည်တို့ နှင့်ထိတွေ့မိခြင်းကြောင့် ကူးစက်ပြန့်ပွားနိုင်ပါတယ်။
•လိင်အင်္ဂါကြွက်နို့- human papilloma virus(HPV) ပိုးကြောင့်ဖြစ်ပြီး လိင်အင်္ဂါတဝိုက်တွင် အကျိတ်၊ အဖုများ ပေါက်ခြင်းဖြစ်ပါတယ်။ ရောဂါလက္ခဏာဆိုးရွားစွာပြသလေ့မရှိသော်လည်း အချို့သော သူများတွင် လိင်အင်္ဂါ နှင့်အနီးတဝိုက်တွင် နာခြင်း၊ ယားခြင်းတို့ ဖြစ်တတ်ပါတယ်။

-ပါးစပ်ဖြင့်လိင်ဆက်ဆံပေးခြင်း နှင့် HIV
HIV ဟာ သွေး၊ မိခင်နို့ ၊ မိန်းမကိုယ်မှထွက်သော အရည် နှင့် သုတ်ရည်တို့တွင် ရှိတတ်ပါတယ်။ ရောဂါကူးစက်ဖို့ဆိုလျှင် ရောဂါရှိသူ၏ အဆိုပါအရည်တစ်မျိုးမျိုးက အခြားသူ၏ သွေးလမ်းကြောင်းထဲသို့ ဝင်ရောက်ရန်လိုအပ်ပါတယ်။
ထိုသို့ဖြစ်နိုင်သောအခြေအနေ ၃ ရပ်မှာ
၁.အနာမှတဆင့် ဝင်ရောက်နိုင်ခြင်း လည်းကောင်း
၂.မိန်းမကိုယ်ကဲ့သို့ အကျိအခွဲျအလွှာ (mucous membrane) မှတဆင့် လည်းကောင်း
၃.သွေးကြောထဲ သို့တိုက်ရိုက်ထိတွေ့ခြင်း(ဥပမာ-ဆေးထိုးအပ်အတူသုံးခြင်း) ဖြင့်လည်းကောင်း ကူးစက်နိုင်ပါတယ်။
-ပါးစပ်နှင့်ဆက်ဆံခြင်းမှာ သွေးလမ်းကြောင်းနှင့်တိုက်ရိုက်တွေ့ထိမှုမရှိပေ။ သို့သော် ပါးစပ်ထဲတွင် အနာဖြစ်နေပါက သွေးလမ်းကြောင်းနှင့် ထိတွေ့ပြီး ကူးစက်နိူင်တာကို သတိပြုရမှာပဲ ဖြစ်ပါတယ်။

ဘယ်လိုကာကွယ်မလဲ?
-အောက်ပါလုပ်ဆောင်ချက်များဖြင့်အထက်တွင်ဖော်ပြထားသောရောဂါများ ကူးစက်မှုကို အထိုက်အလျောက် လျှော့ချနိုင်မှာဖြစ်ပါတယ်။
•လိင်မှတဆင့် ကူးစက်တတ်သောရောဂါများရှိ/မရှိပုံမှန်စစ်ကာ မိမိ၏ ဆက်ဆံဖော်အား လည်းပုံမှန် စစ်ရန်တိုက်တွန်းခြင်း၊
•တစ်လင်တစ်မယား စနစ်ကျင့်သုံးခြင်း
•အကာအကွယ်မဲ့ လိင်ဆက်ဆံခြင်းကိုရှောင်ခြင်း
•ရောဂါရှိသူ နှင့် လိင်ဆက်ဆံမှုမပြုခြင်း
•ရောဂါဖြစ်ပါက အမြန်ကုသခြင်းဖြင့် ရောဂါပြန့်ပွားမှုကို လျှော့ချနိုင်မှာဖြစ်ပါတယ်။

Dr.Z